Beter levenTandhygiëne
‘Spoel na het poetsen niet met water’: de do's en don'ts van tanden poetsen
Je tanden poetsen hoort bij een gezonde levensstijl. Maar we doen het niet allemaal even juist, zegt parodontoloog-tandarts dr. Liene Molly, lid van de Raad van Bestuur van het Verbond van Vlaamse Tandartsen. Hoe vaak (en lang) moet je nu eigenlijk poetsen? Is een gewone tandenborstel voldoende? En wat als je een beurt overslaat?
Laten we met de deur in huis vallen: hoe verzorgen we ons gebit optimaal?
“De eerste gouden regel is: poets twee keer per dag, een keer ’s morgens en een keer ’s avonds. Doe dat gedurende twee minuten, bij voorkeur elektrisch. Flos ook iedere dag je tanden na het poetsen, om gaatjes te voorkomen. De eerste gaatjes ontstaan namelijk tussen de tanden. Flossen is eigenlijk best moeilijk als je het echt goed wil doen. Daarom zijn er nu meer gebruiksvriendelijke tools op de markt dan flosdraad, zoals verschillende soorten plastic interdentale tandenstokers, waarmee je ook goed tussen de tanden kunt reinigen (Soft-Picks van Gum zijn bekende voorbeelden die je gewoon in de supermarkt vindt, maar ook de alternatieve merken zijn geschikt, red.). We spreken daarom eigenlijk niet meer over ‘flossen’ maar over ‘tussen de tanden reinigen’. De manier van werken is dezelfde als met een gewone houten tandenstoker.”
“Wat spoelmiddelen betreft: als je geen tandproblemen ondervindt, is extra spoelen met een spoelmiddel niet noodzakelijk. Mechanisch poetsen is veel belangrijker. Heb je een gebit dat gevoelig is aan cariës en tandplak, dan kan het toch interessant zijn om gedurende een minuut na te spoelen met een fluoride spoelmiddel. Na het poetsen kun je eventueel ook met een tongschraper je tong reinigen. Zo verwijder je het verzamelde plak, wat je smaak ten goede komt. Dat kan in principe ook met je tandenborstel, maar ik adviseer toch de tongschraper.”
U zei: poets bij voorkeur elektrisch of mechanisch. Kun je hetzelfde resultaat niet bereiken met de gewone tandenborstel?
“Dat kan, alleen duurt het met de hand vijf keer langer. Tien minuten manueel poetsen staat gelijk aan twee minuten elektrisch. Die efficiëntie is wetenschappelijk bewezen. Niemand poetst natuurlijk tien minuten aan een stuk, dus zou ik gewoon aanraden om een elektrische tandenborstel aan te schaffen. Heb je daar geen timer op, gebruik dan een keukenwekkertje om de tijd bij te houden, want we merken dat patiënten vaak onderschatten hoe lang twee minuten precies duren.”
“Vraag advies aan je tandarts als je voor de eerste keer elektrisch poetst of kijk eens goed naar een filmpje. Want elektrisch poetsen kan je ook verkeerd doen. Tandsteen kan zich enkel hechten op je tanden. Daarom hoef je bijvoorbeeld je tandvlees niet te poetsen of te masseren, terwijl veel mensen dat toch doen. Je tandvlees schilfert dan af, net als de huid, maar sneller. Tandvlees poetst zichzelf al dankzij de beweging van de lippen en de tong.”
Mag je in die twee minuten poetsen tussendoor spuwen?
“Dat is iets persoonsgebonden. Sommige mensen maken de hele spiegel vuil bij het poetsen. (lacht) Wie veel speeksel heeft, kan gerust tussendoor eens spuwen en eventueel wat spoelen met water alvorens verder te poetsen. Smeer ook niet te veel tandpasta op je tandenborstel. Zo’n sliert als in de reclame is echt te veel. De hoeveelheid van een erwtje is voldoende. Dan zal je niet te veel tandpasta in je mond ervaren tijdens de poetsbeurt. We adviseren om na het poetsen niét na te spoelen met water. Gewoon de tandpasta uitspuwen is voldoende. Als je niet spoelt blijven de fluor, mineralen, fosfaten en calcium die in de tandpasta aanwezig zijn ter plaatse in de mond. Zo kunnen de beschermende stoffen langere tijd inwerken, waardoor ze in de kleine kanaaltjes dringen om zo je tanden beter te beschermen.”
Hoe schadelijk is het als je eens een beurt overslaat?
“Tandplak vormt zich zodra je gestopt bent met poetsen. Het is de witte brij die zich op de tanden opbouwt. Plak mineraliseert, wordt hard en ontwikkelt zich na 24 uur al tot tandsteen. Als je maar één keer per dag poetst, zal je dus veel sneller tandsteen aanmaken. Bacteriën organiseren zich in tandsteen waardoor ze je tandvlees kunnen infecteren, met tandvlees- en tandbeenontstekingen en tandbederf tot mogelijk gevolg.”
Is er eigenlijk een verschil tussen kinderen en volwassenen qua mondverzorging?
“Wij leren kinderen poetsen van zodra de eerste tand doorbreekt. Het is belangrijk om ze al van jongs af aan de juiste poetsgewoonten aan te leren. Laat hen zelf poetsen zodra dat lukt, maar poets als ouder zeker na tot en met de leeftijd van zes jaar. Het belangrijkste bij kinderen is dat ze de juiste tandpasta gebruiken, met een heel laag fluoridegehalte. Zij slikken er namelijk veel meer door. Laat ze ook niet te veel tandpasta gebruiken, dat is nergens voor nodig. Vergeet je kroost bovendien geen borstel te kopen die aangepast is aan de leeftijd. Mijn eigen kinderen poetsen al sinds hun vier jaar elektrisch. Ze groeien op in een wereld met iPads en smartphones, dus elektrische toestellen zijn een normaliteit. Elektrisch poetsen kriebelt een beetje, maar ze worden het snel gewoon en vinden het fijn om dat toestel zelf te mogen bedienen.”
Tot slot: zijn witte tanden per se gezonde tanden?
“Als tanden te wit zijn, zijn ze misschien gedemineraliseerd en dat is ook niet goed. Een gezond gebit is dus niet per se wit. We klasseren tanden volgens kleurschalen, met A1 als het witste en A3 als minder wit. En dan zijn er ook nog de B-, C- en D-waarden. Waarom iemand een A1 heeft en een ander een A3 is niet helemaal duidelijk. Als jij een A3 hebt zijn je tanden zeker niet minder gezond, je loopt niet meer risico op cariës of tandbederf. Een zwart randje op een tand duidt daarentegen wel op een probleem waarvoor je best even naar de tandarts gaat.”
