Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg, Brugge
Bijna nergens ter wereld belanden zoveel psychiatrische patiënten in een ziekenhuisbed. De Morgen onderzocht meer dan 100 psychiatrische instellingen. Hoe worden patiënten daar geholpen? Worden ze beter van zo'n opname? Zijn ze zelf tevreden over de behandeling die ze kregen? Wat loopt goed, wat gaat fout? Het rapport van Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg, Brugge
Rapport van Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg
- Jaar: 2014
- Maand: oktober
- Aantal bedden: 72
-
Specialisaties: Ja
De 72 bedden zijn verspreid over 4 paviljoenen die allen zorg bieden aan volwassenen met een psychische problematiek zoals depressie, angst, die verband houdt met een levensfase en/of persoonlijkheidsontwikkeling (As I- en As II-problematiek). - Forensisch aanbod: Nee
- Aanbod voor kinderen: Nee
-
Wachttijd: Ja
Na het eerste gesprek moet meestal 1 à 6 weken gewacht worden tot opname. Tijdens de wachttijd onderhoudt de hoofdverpleegkundige telefonisch contact met de kandidaat. De rangorde van opname wordt bepaald door het tijdstip van aanmelding. Er zijn geen criteria inzake voorrang, behalve bij interne mutatie: de patiënt gaat op ‘intake’ naar het ander paviljoen en komt niet op de wachtlijst. Ook bij een heropname kan een voorrangsregeling worden overwogen. - Gemiddelde ligduur: De gemiddelde ligduur was 126 dagen, waarbij er op 31/12/2013 slechts 1 patiënt reeds langer dan een jaar was opgenomen.
-
Uitsluiting: Ja
De ziekenhuisbrede exclusiecriteria zijn: primaire verslavingsproblematiek, antisociale persoonlijkheidsstoornissen en ernstige psychotische stoornissen. Op paviljoen-niveau zijn er nog een aantal bijkomende exclusiecriteria. Het gehanteerde therapeutische kader maakt ook onder meer dat er een duidelijke hulpvraag moet aanwezig zijn, dat patiënten gemotiveerd moeten zijn tot verandering en bereid tot overleg met de teamleden en de medepatiënten. Ook Nederlandstaligheid is een vereiste. Al deze criteria maken dat PTC Rustenburg zich op een vrij select publiek richt.
Legende
- Geen opmerkingen
- Tekortkomingen
- Non-conformiteiten
- Onduidelijk / Niet onderzocht
ZORG
Behandeling
Wetenschappelijke aanpak
Electro Convulsie Therapie (ECT)
Euthanasie bij psychisch lijden?
Medicatie
Voorschrijfgedrag
Medicatiebedeling
Zowel in de apotheek zelf als op de afdelingen worden medicatie-incidenten geregistreerd. Niet alle incidenten worden geregistreerd, en er gebeurt geen systematische analyse van deze incidenten. Meestal wordt er ad hoc gereageerd, soms op de afdeling zelf. De apotheker geeft onmiddellijke feedback bij vragen, maar is niet steeds op de hoogte van incidenten. De medicatiedistributie vertoont enkele vermijdbare risico’s: er werden verknipte blisters, halve tabletten en losse gelulen aangetroffen in de patiëntenmedicatiebakjes. Hierdoor waren een aantal gegevens niet meer traceerbaar (vervaldatum, naam medicament, sterkte product, …)
Personeel
Probleem met bestaffing?
Voor de invulling van het therapeutisch programma van bijv. postkuur 1 worden medewerkers van het ziekenhuis 8 u per week vrijgesteld voor directe patiëntentijd en 3,5 u voor indirecte tijd (administratie, vergadertijd, externe contacten).
Sterke punten
Het ziekenhuis beschikt over een procedure verlofregeling en continuïteit. Hierin staan de uitgangspunten vermeld voor de verlofperiode per vakgroep. De verlofregeling (uurrooster) van de vakgroepen en artsen zijn duidelijk raadpleegbaar voor alle medewerkers via de portaalsite. Artsen springen soms in voor hun collega’s door groepsgesprekken te voeren over een bepaald thema.
PATIËNT
Wordt het effect gemeten van de behandelingen?
Begin 2012 werd gestart met een vorm van routine outcome monitoring (ROM): bij elke nieuw opgenomen patiënt wordt een reeks testen afgenomen. Diezelfde batterij wordt voorgelegd bij ontslag en, waar voorkomend, na 6 maanden opname. In 2013 kreeg PTC Rustenburg de eerste resultaten, die begin 2014 werden verspreid en besproken.
Welk effect hadden de behandelingen?
De resultaten waren enerzijds positief doordat de behandeling wel degelijk effect blijkt te hebben, maar de bruikbaarheid van de resultaten was anderzijds teleurstellend, onder meer omdat er geen differentiatie kan gemaakt worden per paviljoen. Om aan deze en andere tekorten te voldoen, wordt momenteel een nieuwe vorm van ROM voorbereid in samenwerking met de UGent.
Peilen naar patiëntentevredenheid
Jaarlijks gebeurt op een gemeenschappelijk moment een tevredenheidsmeting bij opgenomen patiënten. De kwaliteitscoördinator kondigt deze meting aan tijdens de paviljoenvergaderingen. Ook de psychiater, de hoofdverpleegkundigen en alle andere teamleden motiveren patiënten tot deelname aan deze meting, wat resulteert in een hoge participatiegraad (> 80%). De algemene resultaten en de effectief weerhouden verbeteritems worden via de portaalsite (intranet) bekendgemaakt aan alle medewerkers en worden door de kwaliteitscoördinator via de paviljoenvergaderingen teruggekoppeld naar de patiënten. Een verdere uitdieping van de relevante items gebeurt door een vergadering waarin voor elk paviljoen een aantal patiëntenvertegenwoordigers zetelen. Op basis daarvan worden – opnieuw binnen de stuurgroep kwaliteit en patiëntveiligheid – de verbeteracties geconcretiseerd.
Patiëntenrechten respecteren
Volgens de flowchart van de klachtenprocedure van de interne ombudspersoon lijkt het alsof niet-opgeloste klachten steeds worden overgemaakt aan de algemeen directeur. Dit is in strijd met de neutrale en onafhankelijke positie die de ombudspersoon dient in te nemen. Het recht op de vrije keuze van zorgverstrekker is onvoldoende gegarandeerd.
Betrekken patiënt
Er zijn nog heel wat verbetermogelijkheden inzake het betrekken en responsabiliseren van patiënten: Patiënten zijn nooit aanwezig tijdens de bespreking van hun behandelplan en behandeldoelstellingen. Er is een terugkoppeling door de individuele verpleegkundige of door de psycholoog. Er wordt slechts in beperkte mate met ervaringsdeskundigen gewerkt. Exitgesprekken gebeuren informeel en niet systematisch.
Betrekken van familie
In de recente visie- en beleidsteksten wordt de intentie geuit om de context en de familie nauw te betrekken. Op het moment van de audit krijgt deze context te weinig aandacht: Er zijn geen infomomenten voor familieleden. Er is weinig systematisch contact tussen context en begeleiding voorzien (o.a. na uitstap of overnachting). Het aanduiden van de maatschappelijk werker als aanspreekpunt voor de context mag er niet toe leiden dat het communiceren met context en familie louter als een taak van de maatschappelijk werkers wordt gezien. Voor gans het ziekenhuis is er slechts 0,39 VTE gezins- en familietherapeut, die enkel op indicatie wordt ingezet, en dan nog voornamelijk ondersteunend voor het functioneren van de patiënt in de groep. Er is geen forum (of bevraging) waarmee de ervaringen van familieleden worden gecapteerd of ingebracht in het beleid.
ISOLATIE EN DWANG
Algemeen
Aantal isolaties en fixaties
Afzonderingen en fixatie worden niet toegepast in het ziekenhuis.
Aantal agressie-incidenten
Tussen 1 januari 2014 en 30 juni 2014 waren er in totaal 8 meldingen van agressie.
Infrastructuur
Afzonderingskamers
Niet van toepassing
Beleid
Beoordeling isolatie- en fixatiebeleid
Afzonderingen en fixatie worden niet toegepast in het ziekenhuis. Dit wordt beschouwd als niet strokend met de principes van de gekozen residentiële therapeutische benadering. Uit de voorbereidende documenten en uit gesprek blijken de meest gebruikte oplossingen om crisissituaties in verband met veiligheid in het ziekenhuis op te lossen, de volgende te zijn: (tijdelijke) overplaatsing van de patiënt, indien nodig naar EPSI van het (naast- gelegen) AZ Sint-Jan, naar afdeling 51 (persoonlijkheidsstoornissen) van het PZ Onze-Lieve-Vrouw (Brugge) of naar een ander psychiatrisch ziekenhuis, gebruikmaken van sederende psychofarmaca, weliswaar steeds na overleg en met toestemming met de patiënt. Uit gesprek en uit de documenten blijkt dat het beleid nog verder op punt moet gesteld worden. Zo ontbreekt het in het beleidskader wat toelaatbaar is in het ziekenhuis en wat niet, wanneer er dus een overplaatsing aangewezen is.
Sterke punten
Geen
SUÏCIDE
Aantal zelfdodingen
In 2013 was er één suïcide van een opgenomen patiënt buiten het ziekenhuis en vier suïcidepogingen.
Beoordeling suïcidepreventiebeleid
Er is geen systematiek op het vlak van suïcidepreventie, noch qua inschatting bij of tijdens opname, noch qua verhoogd toezicht, noch qua herevaluatie. Het is niet duidelijk of verpleegkundigen expliciet moeten vragen naar suïcidaliteit tijdens een intakegesprek of niet, en op welke manier zij dit best doen. Er is geen systeem van verhoogd toezicht uitgewerkt dat rekening houdt met het suïciderisico. Zo werd er in een dossier van een patiënt met dreigend autodestructief gedrag na deze observatie enkele malen aangegeven dat de patiënt extra bevraagd werd maar verder niets meer. Er werd nog geen incidentanalyse gemaakt van een suïcide(poging). Op die manier gaan leermogelijkheden verloren.
Sterke punten
Geen
INFRASTRUCTUUR
Comfort
Privacy
Het volledige inspectieverslag vindt u hier.
De Morgen maakte per instelling een rapport. Onze werkwijze vindt u hier.
Reactie ziekenhuis
We kijken met appreciatie terug op de audit, die plaatsvond tijdens een periode van verandering in het centrum. Onze eigen baseline ‘stilstaan is vooruitgaan’ indachtig hebben we onze werking diepgaand geanalyseerd en alle ontwikkelingspunten met goed gevolg aangepakt. Zo is ervaringsdeskundigheid prominenter aanwezig, onderzoeken we de effectiviteit van de behandeling met de universiteit Gent, werken we samen met opleiders uit Nederland. De audit bracht ons een terugkerend ontwikkelingspunt aan. We plannen heel wat, we voeren ook heel wat plannen uit; maar we kunnen nog beter in het evalueren van de uitvoeringen en het bijsturen. We proberen in onze acties daar beter rekening mee te houden. PTC Rustenburg is een buitenbeentje in de residentiële geestelijke gezondheidszorg, het is een kleinschalig centrum, op mensenmaat, en met veel aandacht voor de persoonsgerichte benadering. De vele contacten tussen patiënten en medewerkers en tussen medewerkers onderling helpen ons erbij om problemen in overleg op te lossen, ook problemen die anders tot fixatie of isolatie van patiënten zouden leiden. De proceduregerichte aanpak, die een uitgangspunt is in audit, wordt daarom soms als minder noodzakelijk ervaren. We vinden de kwaliteit van de therapeutische relatie erg belangrijk. Hiertoe hebben we een hoog opgeleide en bijgeschoolde equipe personeel. Beseffende dat we nog beter kunnen, kunnen we ons nog steeds niet akkoord verklaren met de opmerkingen over het betrekken van familie. Rustenburg is een open centrum met als doel alle betrokkenen, ook familie, positief te bejegenen. Er is beslist om In 2017 de capaciteit gezins- en familietherapeut uit te breiden. Tevens is ons suïcidepreventiebeleid beter uitgewerkt dan het rapport laat uitschijnen.Deze online productie kwam mee tot stand met de hulp van Sien Wevers, Elisa Schanzer, Jolien Roobrouck, Lieven Miguel Kandolo, Mari Goossen, Goele Vandenberghe, Dylan Meert en Emily Van Campenhout.
