Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum, Rekem
Bijna nergens ter wereld belanden zoveel psychiatrische patiënten in een ziekenhuisbed. De Morgen onderzocht meer dan 100 psychiatrische instellingen. Hoe worden patiënten daar geholpen? Worden ze beter van zo'n opname? Zijn ze zelf tevreden over de behandeling die ze kregen? Wat loopt goed, wat gaat fout? Het rapport van Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum, Rekem
Rapport van Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum
- Jaar: 2010
- Maand: januari
- Aantal bedden: 288
-
Specialisaties: Ja
De zorglijn volwassenenzorg bestaat uit de zorglijnen neurosezorg, psychosezorg en verslaafdenzorg. De afdeling verslaafdenzorg beschikt over 25 bedden. De doelgroep zijn jongvolwassenen met drugsverslavingsprobleem in combinatie met een psychiatrische diagnose. In die “dubbeldiagnosegroep” komen in samenhang met een verslaving volgende psychiatrische ziektebeelden voor: ADHD, persoonlijkheidsstoornissen, stemmingsstoornissen en psychotische stoornissen. De zorglijn ouderenzorg bestaat uit drie zorgeenheden: ouderenzorg 1, ouderenzorg 2 en ouderenzorg 3. .De afdeling psychosezorg opname en crisis (POC) is een opname- en behandeleenheid voor psychiatrische patiënten die een gesloten setting nodig hebben. -
Forensisch aanbod: Ja
De forensische eenheid richt zich sinds 1995 exclusief op een forensische populatie maar verschoof de populatie van low naar medium risk. - Aanbod voor kinderen: Nee
- Wachttijd: ?
- Gemiddelde ligduur: Geen gemiddelde ligduur bekend, wel soms per afdeling. Bijvoorbeeld op de afdeling psychosezorg: De gemiddelde opnameduur van de ontslagen patiënten voor 2008 is 47 dagen.
-
Uitsluiting: Ja
Exclusiecriteria: niet jonger zijn dan 18 jaar (een opname vanaf 15 j. kan mits duiding), mentale handicap (zonder collocatie). Bij de afdeling forensische zorg zijn er wel meer criteria: Massale ontkenning van de feiten, Primair seksuele delinquentie, Kernpsychopathie, Primaire drugsproblematiek, <18 jaar, zwaar mentale handicap.
Legende
- Geen opmerkingen
- Tekortkomingen
- Non-conformiteiten
- Onduidelijk / Niet onderzocht
ZORG
Behandeling
Wetenschappelijke aanpak
We bevelen aan om de therapieschema’s van de verschillende zorglijnen te evalueren aan de eigen vooropgestelde doelstelling van 60% evidence-based therapie, 40% value-based therapie, en waar nodig te actualiseren en bij te sturen.
Electro Convulsie Therapie (ECT)
Er wordt geen ECT uitgevoerd binnen het ziekenhuis. Patiënten worden voor ECT voor een dagopname overgebracht naar het psychiatrisch ziekenhuis in Munsterbilzen. Deze verwijzingen gebeuren slechts zeer zelden.
Euthanasie bij psychisch lijden?
Er is geen geïntegreerde visie uitgewerkt omtrent het levenseinde, wat gezien de doelgroep van ouderen een belangrijk onderwerp is. Er zijn geen procedures over DNR, palliatief beleid en euthanasie uitgeschreven. Binnen het ethisch comité werd recent gestart met een werkgroep om het thema palliatieve sedatie uit te werken.
Medicatie
Voorschrijfgedrag
Medicatiebedeling
Niet alle medicatie is na het klaar zetten nog verpakt in blister. Controle voor toediening is zo niet steeds mogelijk. Er dient gestreefd te worden naar zo weinig mogelijk medicatiefouten. Op ouderenzorg 2 wordt de medicatie bewaard in de koelkast waarin zich etenswaren bevinden.
Personeel
Probleem met bestaffing?
Er wordt binnen het ziekenhuis onvoldoende toezicht gehouden op de minimale bestaffing per shift op afdelingsniveau. Op ouderenzorg werd grote verschillen vastgesteld in de verpleegkundige bestaffing tijdens de verschillende shiften.
Sterke punten
Er is centraal een erg breed therapie-aanbod waaruit individueel gekozen kan worden door patiënten. Voorbeelden hiervan zijn het dagelijks sportaanbod, de hippotherapie, digitale fotografie, de cursus lichaamsverzorging, de muziektherapie, het programma wegwijzer wonen en de 5 werkateliers voor arbeidsrehabilitatie.
Er is een project werkgroep ‘Transculturele psychiatrie’. Referentiepersonen van verschillende afdelingen denken na over bv. het behandelplan voor andere culturen.
PATIËNT
Wordt het effect gemeten van de behandelingen?
Het lijkt nuttig om op zoek te gaan naar outcome-indicatoren om deze doelstelling op het vlak van behandeling te objectiveren. Omdat het OPZC veel tijd en aandacht heeft besteed aan de eigen reorganisatie is er tot nu toe weinig werk gemaakt van een zelfevaluatie die ook op het inhoudelijke vlak voldoende diepgang heeft. Daarvoor is nochtans materiaal beschikbaar of in ontwikkeling.
Welk effect hadden de behandelingen?
Geen informatie
Peilen naar patiëntentevredenheid
Voor de bevraging van de gebruikerstevredenheid maakt het OPZC geen gebruik van exit-enquêtes. De bevraging van de tevredenheid van de gebruikers dient in alle zorgeenheden te gebeuren, en over de resultaten is een duidelijkere verslaggeving noodzakelijk.
Patiëntenrechten respecteren
Er is verwijzing naar de ombudsfunctie op de website, maar ook in de algemene onthaalbrochure voor patiënten staat een uitgebreide uitleg over de ombudsdienst, over de wet op privacy, inspraak voor patiënten (patiëntenparticipatie) en patiëntenrechten. Op de forensische afdeling geeft de ombudspersoon structurele infomomenten over ombudsfunctie en patiëntenrechten. De infomomenten zullen kortelings uitbreiding nemen naar de therapeutische gemeenschap en nadien verder kunnen uitrollen over alle afdelingen.
onthaalbrochure voor patiënten staat een uitgebreide uitleg over de ombudsdienst, over
de wet op privacy, inspraak voor patiënten (patiëntenparticipatie) en patiëntenrechten. (SP) Er is een lijvige infomap (70 blz) voor patiënten met informatie over tal van aspecten
van een opname. Hierin is er bv. gedetailleerde financiële informatie te vinden, een
uitgebreide toelichting bij de patiëntenrechten, een voorstelling van het brede therapie-
aanbod, de structuur en organisatie van OPZC Rekem, de vrijwilligerswerking en een
initiatief van thuiszorg. (SP) Op de forensische afdeling geeft de ombudspersoon structurele infomomenten over ombudsfunctie en patiëntenrechten. De infomomenten zullen kortelings uitbreiding nemen naar de therapeutische gemeenschap en nadien verder kunnen uitrollen over alle afdelingen. (Aanb) We bevelen aan om de inhoud en communicatiestijl van folders en documenten
bestemd voor patiënten kritisch na te lezen (bv. ook door de externe begeleider
patiëntenraden) vanuit het oogpunt van bejegening van patiënten en patiëntenrechten.
Betrekken patiënt
Op de meeste afdelingen worden patiëntenraden georganiseerd. D.m.v. een checklist wordt in de patiëntenraad de patiëntentevredenheid bevraagd. Knelpunten uit de patiëntenraad worden vervolgens met de verpleegkundigen besproken in het patiënt-taf-overleg. Algemene conclusie: op dit moment scoort OPZC Rekem zeer sterk op de aspecten patiëntenparticipatie.
Betrekken van familie
Mits akkoord van de patiënt wordt de familie betrokken bij het behandeltraject. Bij verbroken contacten wordt getracht de relatie te herstellen vanuit de overtuiging dat de familie een belangrijke partner is bij het ganse traject dat de patiënt zal doorlopen. Op verschillende afdelingen worden patiënten en hun familie betrokken bij het behandelplan.
ISOLATIE EN DWANG
Algemeen
Aantal isolaties en fixaties
Er is per afdeling een maandelijkse meting van de indicatoren: bezettingscijfers, vorming, ziektedagen, registratiegegevens FONA en SOAS, MPG, decubituscijfers, opname vrij, opname gedwongen, opname dagverpleging, aantal afzonderingen, ontslag met advies, ontslag tegen advies, overlijden, overbrenging naar crisisunit, overbrenging van crisisunit naar de afdeling, mutatie vanuit een andere zorgeenheid en mutatie naar een andere zorgeenheid. Deze indicatoren worden via een BSC (balanced score crad) teruggekoppeld naar de afdelingen.
Aantal agressie-incidenten
Uit de veiligheidscultuurmeting bleek dat slechts de helft van de incidenten wordt gemeld.
Infrastructuur
Afzonderingskamers
Op de dag van het afdelingsbezoek tijdens de audit zijn er 25 patiënten opgenomen op POC en wordt de opname van een 26ste patiënt georganiseerd. Niet elke patiënt die opgenomen is beschikt over een patiëntenkamer en 6 patiënten verblijven in de crisisunit in afzonderings- of separatiekamers. In de opnameprocedure is het bovendien de regel dat een patiënt die ’s nachts wordt opgenomen steeds een nacht verblijft in een separatiekamer (met afgesloten deur). Om deze reden worden deze kamers ook opnamekamers genoemd. De privacy in de afzonderingskamers op de afdeling psychosezorg is niet volledig gegarandeerd, vanaf de buitentuin heeft men doormiddel van de tuinstoelen een gemakkelijke inkijk in deze kamers.
Beleid
Beoordeling isolatie- en fixatiebeleid
Volgens de afzonderingsprocedure wordt enkel bij patiënten onder gedwongen statuut een reglementair registratieformulier ingevuld bij afzondering. Voor alle andere patiënten wordt dit niet steeds systematisch gedaan. Het fixatiebeleid dient verder uitgewerkt te worden. Bij de voorbeelden van afzonderingsvoorwaarden staan auto-mutilatie, bizar gedrag en decorumverlies en opwinding als indicaties opgesomd. Deze brede indicaties laten te veel ruimte voor interpretatie toe. Er dient een specifiek fixatiebeleid voor ouderen ontwikkeld te worden.
Sterke punten
Er gebeurde door de interne preventieadviseur in 2009 een gedetailleerde audit van alle afzonderings- en separatiekamers, de resultaten zijn in tabelvorm verwerkt, met foto’s ter illustratie. Op de afdeling psychosezorg: Er is de laatste jaren veel aandacht geweest voor een afzonderings-arm beleid op deze eenheid. Dit blijkt ook uit de registratiecijfers: hoewel het aantal opnames op POC de laatste twee jaar met ruim 30% steeg, is het aantal afzonderingen met een vijfde gedaald.
SUÏCIDE
Aantal zelfdodingen
Suïcides en pogingen worden genoteerd in de Fona-registratie.
Beoordeling suïcidepreventiebeleid
Er is geen ziekenhuisbreed suïcidepreventiebeleid uitgewerkt. Suïcidepreventie is verschillend opgevat op de verschillende patiënteneenheden en is weinig onderbouwd. Er is weinig overleg over suïciderisico bij een patiëntentransfer tussen de eenheden.
Sterke punten
Op de afdeling psychosezorg is in 2009 een suïcidepreventie protocol, een protocol suïcidepoging en een protocol geslaagde suïcide uitgewerkt. De systematische gefaseerde aanpak van het implementeren van een nieuw protocol suïcidepreventie heeft er toe geleid dat de medewerkers op de proefafdeling op een spontanere manier omgaan met deze specifieke patiëntengroep. Men beschikt, in het kader van de suïcidepreventie, reeds over een zeer goed uitgewerkt draaiboek. Dit is nog in de versie van een werkdocument en is nog onderhevig aan veranderingen en aanvullingen, maar is zeker een solide basis om op verder te werken.
INFRASTRUCTUUR
Comfort
In verslavingszorg: het bestaan van slaapzalen voor 9 personen is uit oogpunt van hedendaagse vereisten inzake privacy en comfort niet meer aanvaardbaar, en is in strijd met de regelgeving. De vierpersoonskamers van de ouderenafdelingen voldoen niet aan de huidige verwachtingen inzake comfort en privacy. In de badkamers van deze patiëntenkamers zijn de twee wastafels gescheiden door een gordijn en zijn de toiletten gescheiden door een onvolledige tussenwand. Conclusie: op dit moment staan de nieuwbouwafdelingen, zoals neurosezorg en psychosezorg, in schril contrast qua comfort en privacy voor patiënten met de verouderde afdelingen, zoals verslaafdenzorg en ouderenzorg.
Privacy
De vierpersoonskamers van de ouderenafdelingen voldoen niet aan de huidige verwachtingen inzake comfort en privacy. De privacy in de afzonderingskamers is niet volledig gegarandeerd, vanaf de buitentuin heeft men doormiddel van de tuinstoelen een gemakkelijke inkijk in deze kamers.
Het volledige inspectieverslag vindt u hier.
De Morgen maakte per instelling een rapport. Onze werkwijze vindt u hier.
Reactie ziekenhuis
Het inspectieverslag dateert van 2010. De meest recente verslagen met opvolging zijn te raadplegen op onze website. De laatste 10 jaar kende het werkveld een enorme evolutie, OPZC Rekem evolueerde mee naar een dynamisch en modern ziekenhuis gericht op kwaliteit van zorg. Naast de zorg voor de opgenomen patiënten wordt ingezet op mobiele teams, die mensen met psychische problemen in het comfort van hun eigen huis begeleiden. OPZC Rekem wil dit samen met andere partners in de regio verder ontwikkelen en uitbouwen. De patiënt staat centraal. Hij en de familie worden betrokken in het behandelplan. Via patiënten- en familieraden wordt in dialoog gegaan om de zorg te verbeteren. Als enige psychiatrisch ziekenhuis heeft OPZC Rekem een stakeholdersoverleg, waarin diverse externe partners uit de zorg betrokken worden bij het beleid. Over de hele campus werd geïnvesteerd in verschillende domeinen; zoals de modernisatie van de infrastructuur en methodieken in therapie en zorg. Zo verhuisde ouderenzorg naar een nieuw en modern complex en opent dit jaar een nieuwbouw voor forensische zorg. Om bij te blijven met de nieuwe tendensen investeert OPZC Rekem in interne en externe opleidingen voor het personeel, inclusief een traject rond leiderschap. OPZC Rekem blijft zich verder inzetten voor betere zorg. Projecten die recent de revue passeerden zijn de aanstelling van een herstelambassadeur, een fixatiearm beleid in het teken van een meer vriendelijke zorg voor de patiënt (hiervoor werden we genomineerd als zorgverhaal van het jaar), dierentherapie, cinema for all - i.s.m. de Koning Boudewijnstichting - waarbij patiënten films aangeboden krijgen, ervaringsgericht wandelen (Walk on project)…Deze online productie kwam mee tot stand met de hulp van Sien Wevers, Elisa Schanzer, Jolien Roobrouck, Lieven Miguel Kandolo, Mari Goossen, Goele Vandenberghe, Dylan Meert en Emily Van Campenhout.
