Marseille: zon, zee en charme op vijf uur treinen

Marseille is dankzij de ligging aan de Middellandse Zee, de mondaine jachthaven en de nabijheid van wilde natuur en stranden sowieso een bezoek waard. Maar wie dezer dagen naar de oudste stad van Frankrijk trekt, kan ook de zeventigste verjaardag van de iconische Cité radieuse-woontoren van architect Le Corbusier meevieren. Met de hogesnelheidstrein ben je er al in een halve dag.

“La Cité radieuse is echt van een andere planeet. Je mag vooral het dak niet overslaan.” Wanneer ik op de tgv richting het zuiden zit, drukt Brusselaar Matéo me op het hart om de woontoren van ­starchitect Le Corbusier te bezoeken. Matéo groeide op in Marseille. Via WhatsApp stuurde hij me een ellenlange liefdesbrief, niet gericht aan mij, maar aan zijn thuisstad. La Cité overslaan was ik niet van plan. De betonnen parel van ­Marseille, Unesco-werelderfgoed sinds 2016, werd dit jaar zeventig. Le Corbu­sier zette met zijn kleurrijke complex anno 1952 in op collectief wonen avant la lettre. Hij voorzag tal van publieke functies in het gebouw, zoals een hotel, een crèche, winkelruimtes, een turnzaal, een plonsbadje en een zonneterras op het dak. Die blijken zeventig jaar na de oprichting nog allemaal in gebruik, net als de 337 appartementen, waarvan je er één kunt bezichtigen.

Het is hier, tussen de betonnen ornamenten op Le Corbusiers dak, dat ik besef hoe gigantisch groot Marseille eigenlijk is. En hoeveel indrukwekkende iconen de stad nóg telt. Het Stade Vélodrome bijvoorbeeld, de voetbaltempel van Olympique de Marseille, die als een wolk boven de blauwe horizon uitstijgt.

Toch was de stad lange tijd geen trekpleister. Toen ze in 2013 Europese culturele hoofdstad werd, zette Marseille volgens Matéo alles op alles om van haar kwalijke reputatie (lees: drugsproblemen en uitgebrande auto’s) af te raken en de mensen warm te maken voor een bezoek. De straten rondom de Vieux Port werden heraangelegd, Marseille ging uitvoerig met de verfborstel rond en er werden nieuwe musea opgetrokken die inspelen op de geschiedenis van de regio. Maar vooral de recente politieke wissels doen volgens Matéo een nieuwe wind door de stad waaien.

360 graden

Het bekendste hoogtepunt – ook letterlijk – van Marseille is de Notre-Dame de la Garde, of la bonne mère voor de vrienden, want de Marseillanen geloven dat de basiliek als een goede moeder over hen waakt. Ga je te voet of met de bus naar boven, dan krijg je naast het imposante bouwwerk ook een 360 graden-uitzicht over de stad, de ideale eerste kennismaking met het centrum.

Wandel erna via de Vieux Port naar Le Panier, de volkswijk waar tijdens Wereldoorlog II het verzet schuilhield. De buurt werd helemaal platgebombardeerd door de nazi’s, amper een vijfde van de originele gebouwen staat nog overeind. Bij de heropbouw besliste Marseille om haar bevolking snel en goedkoop van huisvesting te voorzien. Daarom struin je hier langs zo veel jarenvijftigblokken. Ze clashen met de authentieke middeleeuwse straten en pleintjes, maar wie het verhaal kent, vindt dat charmant. Krijg je zin om dé hobby van de Marseillanen uit te oefenen, loop dan binnen bij La Boule du Panier, de lokale petanqueclub. Bestel iets aan de toog en je krijgt ook als niet-lid ballen mee.

Vanuit Le Panier wandelen we naar de kade, waar ik plots besef dat ik hier als kind al ben geweest, want de overzetboten naar Corsica vertrekken hier, net als die naar Italië en Algerije. Vandaag schepen we niet in, maar wandelen de recent gerenoveerde Cathédrale de La Major binnen. Volgens archeoloog Ezequiel, die we vanochtend aan de Vieux Port ontmoetten, waren de mozaïekvloeren een monnikenwerk dat met engelen­geduld werd uitgevoerd.

Vijf minuten verder liggen ‘le noir et le blanc’, twee musea die gebouwd werden in de aanloop naar Marseille 2013. Het dakterras van het zwarte MuCEM, het museum van de Europese en mediterrane beschavingen, is via een loopbrug verbonden met het 17de-eeuwse fort Saint-Jean. Je kan hier vrij rondlopen, met een prachtig zicht op zee.

Het witte Cosquer is wat gecontesteerder. Dit moest een cultureel centrum met een ondergrondse cinema worden, maar na jaren van structurele problemen, leegstand en politiek gekibbel bracht de stad er een replica van de beroemde Cosquer-grot in onder.

Enige echte pastis

Zin in een apero? Als reactie op het verbod op absint bracht Jules Pernod in 1915 pastis op de markt. Zeventien jaar later kwam Paul Ricard met een aangepast recept en noemde zijn drankje ‘Le vrai pastis de Marseille’. De anijslikeur wordt ook vandaag nog op alle terrassen in de stad gedronken. Je krijgt hem meestal aangelengd in een longdrinkglas voor minder dan 2 euro.

Tegen een uur of vijf is het gezellig aperitieven in le Cours Julien, een artistieke, hooggelegen wijk in Marseille. Wij zijn fan van de ongedwongen sfeer bij Brasserie Communale, waar je aanschuift aan lange tuintafels en de buren zich luidop afvragen “welke mooie taal je toch spreekt”.

Verfijnd Italiaans eten kan aan hetzelfde plein bij Gigi, bouillon italien. We klinken met uitstekende negroni’s. Het interieur en de bediening zijn gezellig zonder meer, maar het eten overtreft echt elke verwachting. De pasta met champignons en truffel is heerlijk, de gnocchi met gorgonzola en geconfijte citroen is echt de waanzin.

In restaurantje Crabe Toro in Le Panier kies je verrassende bordjes om te delen, van oesters met chimichurri over rogvleugel met peper, aubergine en koffie tot vijgentaart met ricotta en olijfolie. Uitbater Clément woonde tien jaar in Brussel, maar keerde terug naar Marseille om er zijn zaak te openen. Terwijl hij vanachter zijn fornuis coole muziek draait, kiest sommelier Quentin een glas natuurwijn voor je uit.

Lekker lunchen doe je bij Épicerie L’Idéal, een deli vol plaatselijke en exotische smaken in de rue d’Aubagne, waar nog heel wat andere eettentjes liggen. Maak je keuze tussen de verschillende huisbereide specialiteiten uit de toog, om mee te nemen of meteen op te eten. Wij gaan voor de sandwich met auberginespread, met daar de worteltjes met koriander bij, de burrata met tomaatjes en basilicum, en een lekker glas rosé. Aan de overkant kan je lunchen én dineren onder dezelfde vlag. Restaurant L’Idéal serveert ’s middags en ’s avonds gerechten à la carte. Wel best reserveren.

Zin in zoet? Bij Le Glacier du Roi vind je artisanaal ijs met originele smaken als amandel of dadel. Wij proberen ‘navette’, naar een plaatselijk koekje met oranjebloesem. Aanrader.

Moe gewandeld leggen we onszelf te slapen in een funky kamer aan een eerlijke prijs in Casa Ortega, waar eigenares Caroline ons vermaakt met haar verhalen. De ligging van haar b&b, vlak bij het station, is een voordeel als je met de trein naar Marseille reist. Rechtstreeks vanuit Brussel-­Zuid ben je hier in vijfenhalf uur. Let wel: Marseilles stationsbuurt is een tikkeltje groezelig. Overnachten bij Tuba Club sprak eigenlijk nog meer tot onze verbeelding, maar dan hadden we lang op voorhand moeten reserveren. De (volgeboekte) kamers in wijk Les Goudes, ten zuiden van Marseille, zijn simpel maar stijlvol ingericht en geven uit op zee. Je doucht hier met Marseillezeep en palmt nadien een van de ligbedden met geel-witte strepen in. Tijdens Tuba Clubs lunch, die voornamelijk uit vis en zeevruchten bestaat, wordt het liedje ‘Sea, Sex and Sun’ gedraaid. Was Serge Gainsbourg een hippe millennial, dan zou hij sowieso hier zitten te lunchen.

Bootje varen

De beschermde Frioul-archipel telt vier eilandjes voor de kust van Marseille, met daarop prachtige inheemse natuur. De archipel is een ideale daguitstap om even aan de stad te ontsnappen. Wij raken er niet, maar volgens Matéo is de westkant de ruwste en daarom de mooiste. Bonustip: kies een ­zonnige, maar niet al te winderige dag uit voor je bezoek.

Bootje varen? Ten zuiden van Marseille heb je het Parc National des Calanques, een gebied vol ruige rotsen dat door kleine strandjes en azuurblauw water wordt omzoomd. Je kan je stapschoenen aantrekken voor een dagtocht, of erheen varen met een bootje. Wel even je vaarbewijs opduikelen, want dat is verplicht vanaf 6 pk.

Geen vaarbewijs of weinig tijd, maar toch zin in een duik? Dan kan je op Plage des Catalans in het centrum of Plage du Prophète en Plage du Prado iets zuidelijker ook aangenaam zwemmen. De gezelligste zonsondergang zie je dan weer in de bocht van Anse de la Fausse Monnaie. Neem een picknick en wat drankjes mee, neem plaats op de rotsen tussen de Marseillanen en laat de natuur haar werk doen.

Met de trein reis je in vijfenhalf uur rechtstreeks van Brussel-Zuidnaar Marseille, vanaf 90 euro p.p. (enkele rit), meer info en boeken via b-europe.com