In sommige huishoudens is het een ware splijtzwam: schoenen in huis. Hoe vies is het om ze aan te houden?

In sommige huishoudens is het een ware splijtzwam: moet je je schoenen uittrekken bij binnenkomst? Ja, zeggen voorstanders, die de straat bezien als een verzamelplek voor hondenpoep, kauwgom en rochels. Ach, smetvrezerig gedoe, klinkt het aan de andere kant. Hoe vies is het eigenlijk om binnenshuis je schoenen aan te houden?

Wie het antwoord probeert te vinden op internet, stuit al snel op het op menig lifestylewebsite aangehaalde onderzoek van microbioloog en hoogleraar Charles Gerba van de universiteit van Arizona. Hij liet tien deelnemers twee weken rondlopen op nieuwe schoenen en vond daarna op de zolen gemiddeld 421.000 bacteriekiemen, waaronder de darmbacterie E. coli. In meer dan 90 procent van de gevallen zouden de bacteriën van de schoenen worden overgedragen op een schone tegelvloer.

Besmetting voorkomen

Een andere Amerikaanse onderzoeker, Kevin Garey van de universiteit van Houston, waarschuwde in 2017 voor de gevaren van de Clostridium difficile, een bacterie die diarree en darminfecties kan veroorzaken en op meer dan een kwart van de door hem onderzochte schoenzolen werd aangetroffen.

Dat lijkt een behoorlijk overtuigend argument om de schoenen bij de voordeur te laten staan. Maar Hermie Harmsen, universitair hoofddocent medische microbiologie aan het Nederlandse UMC Groningen, maakt zich er niet zo’n zorgen over. “Gewone E. coli zijn niet direct ziekmakend. Van de slechte variant kun je erg ziek worden, maar dat hangt af van de hoeveelheid. E. coli-bacteriën op schoenen zullen relatief laag zijn in aantal en het moeten bovendien vochtige monsters zijn, want e. coli kan slecht tegen droogte.”

Ook van de dreigend klinkende bacterie Clostridium difficile wordt Harmsen niet bang. “Sporen van die bacteriën zijn bijna overal te vinden, dus ook onder je schoenen. Dat vind ik niet heel opmerkelijk.” Pas bij antibioticumgebruik kan deze bacterie gevaarlijk worden, zegt Harmsen, omdat resistente sporen dan makkelijk kunnen uitgroeien en diarree veroorzaken.

De schoenenkwestie is natuurlijk een ander verhaal in situaties waarin hygiëne echt geboden is om besmetting met of verspreiding van ziektes te voorkomen, zoals in een ziekenhuis of in de veehouderij. Maar over het algemeen kan ons immuunsysteem de bacteriën in onze dagelijkse omgeving prima aan, aldus Harmsen. “Dat is maar goed ook, anders zouden we constant ziek worden.”

Schadelijke stoffen

Maar niet alleen bacteriën liften onder je schoenzolen mee de woonkamer in. “In huisstof tref je alles aan dat van buiten afkomstig is”, zegt Paul Scheepers, universitair hoofddocent moleculaire epidemiologie en risicobeoordeling aan het Nederlandse Radboud umc. Wie in een drukke verkeersomgeving woont zal met bodemdeeltjes bijvoorbeeld ook slijpsel van wegdek, autobanden en remvoeringen naar binnen lopen, dat schadelijke stoffen bevat. Als dat zich in je huis ophoopt is dat niet erg gezond, maar bij regelmatig schoonmaken blijft het bij een minimale blootstelling, zegt Scheepers. Alleen in bijzondere situaties is het echt van belang een strenger schoenenbeleid te hanteren. “Denk aan een brand in de omgeving waarbij ongezonde stoffen zijn vrijgekomen en neergedaald in een oppervlaktebesmetting. Bijvoorbeeld roet of asbest.”

Dus ja, je sleept inderdaad een hoop viezigheid onder je schoenen mee het huis in, maar onder normale omstandigheden is dat heus geen gevaar voor de gezondheid. Het uittrekken van je schoenen bij binnenkomst blijft dus een kwestie van persoonlijke (of culturele) voorkeur. Hoewel Paul Scheepers concludeert: “Baat het niet, schaden doet het ook niet.”