In Aarhus zijn licht en lucht altijd dichtbij

In het studentikoze Aarhus kan je wonen in een ijsberg, lopen door een regenboog en picknicken op het dak van een museum. Welkom in de tweede stad van Denemarken, die pronkt met haar opvallende architectuur.

1. STADHUIS – Toonbeeld van noordelijk functionalisme

Eeuwenoude moeraseiken liggen in visgraatmotief in de hal van het stadhuis van Aarhus. Zo koel en ondoordringbaar als het Rådhuset van buiten oogt, zo warm en toegankelijk is het interieur. De wanden zijn bekleed met geluiddempende panelen van Deense beuken en de messing trapleuningen zijn zo glad en glanzend dat je ze wel móét strelen. “Dit gebouw zorgt voor je”, zegt stadsarchitect Anne Mette Boye.

Tegenwoordig behoort het stadhuis tot de Deense culturele canon, maar aanvankelijk zorgde het ontwerp, dat architecten Arne Jacobsen en Erik Møller vlak voor de Tweede Wereldoorlog ontwierpen, voor controverse. Volgens critici was het functionalistische gebouw dat in 1941 de deuren opende geen ‘echt stadhuis’. Onder druk van het publiek kwam er een klokkentoren met 42 bellen en werd de buitenkant bekleed met Noors marmer. De indeling met de open trappenhuizen en lange gangen bleef wel behouden. Ook het interieur werd tot in detail speciaal ontworpen voor het stadhuis, van de sleutelgaten en de messing asbakjes tot het lettertype op de naamborden.

aarhusguiderne.dk/city-walks

2. KUNSTMUSEUM AROS – Van onderwereld naar regenboog

Op een helling aan het stadspark staat een kubus van rode baksteen. In dit modernistische gebouw uit 2004 wordt de kunstcollectie van museum ARoS tentoongesteld. Architectenbureau Schmidt Hammer Lassen liet zich voor het ontwerp inspireren door De goddelijke komedie van Dante. Ondergrondse ruimtes verbeelden de hel, waar kunstinstallaties de bezoeker door duisternis en langs spiegels laten dwalen. Via een brede wenteltrap loop je langs witte muren en ruimtes met veel licht naar de hemel.

Op het dak wacht het regenboogpanorama van de IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson, een cirkelvormige loopbrug met gekleurde glaswanden. Al wandelend worden huizen groen, de straten donkerpaars en de hemel groengeel. Vijftig meter lager wordt gewerkt aan een uitbreiding van AroS: The Next Level. Nu is het nog een bouwput, maar vanaf 2025 worden bezoekers hier door ondergrondse galerijen geleid waarin wordt gespeeld met kleur en licht – een ontwerp van kunstenaar James Turrell. Met als hoogtepunt een grote koepel met een gat waardoor je een glimp van de oneindig veranderende lucht opvangt.

aros.dk/en

3. SCHOOL VOOR ARCHITECTUUR – Waar stad en student samenkomen

De nieuwe School voor Architectuur staat tussen het voormalige goederentreinstation en een verzameling paalhuisjes en kantoorcontainers voor creatievelingen. Dat is geen toeval, vertelt rector Torben Nielsen. Deze transparante ‘architectuurfabriek’, zoals hij zijn school noemt, stimuleert de wisselwerking tussen binnen en buiten, student en stad, met de kantine als centrale ontmoetingsplek.

Bijna overal in dit industriële gebouw hangt de geur van hout; op een pallet zijn boomstammen opgestapeld, onder werkbanken liggen hoopjes zaagsel. Er is gekozen voor open ruimtes, waar zelfs de ventilatiebuizen aan het plafond zichtbaar zijn. Nielsen: “We willen aan onze studenten laten zien: je kunt de buizen wegwerken, maar daarmee verlies je wel ruimte en hoogte.”

Bij de bouw in 2021 is waar mogelijk gerecycleerd materiaal gebruikt. De bibliotheek is deels opgebouwd met archiefkasten uit een nabijgelegen historisch gebouw en de vloeren van de werkplaatsen zijn ingelegd met restanten van houten vensters.

aarch.dk/en

4. DE IJSBERG – Iconische architectuur in de voormalige haven

Vanaf de boulevard Havneplatsen lijkt het alsof je in de verte de toppen van een ijsberg ziet schitteren. Eenmaal dichterbij valt het iconische Isbjerget uiteen in verschillende appartementengebouwen – lager bij de waterkant, hoger daarachter – met daken als sneeuwwitte toppen en terrassen van ijsblauw glas. Door zon en schaduw lijken de balkons als schotsen over de gevels te schuiven.

Het modernistische gebouw uit 2013 was de eerste stap in de ontwikkeling van Aarhus Ø – de Ø staat voor oost. Dit voormalige havengebied wordt omgetoverd tot een wijk waar water, land en lucht samenkomen. Zo verrijst naast De IJsberg, op de punt van het eiland, The Lighthouse, met 142 meter de hoogste woontoren van Denemarken. Voor het ontwerp hebben de architecten zich laten inspireren door de schitteringen in het water, de façade heeft dan ook golvende lijnen.

Hijskranen en drilboren verraden dat Aarhus Ø nog volop in ontwikkeling is. “Als een tiener”, zegt stadsarchitecte Anne Mette Boye, “die zijn identiteit aan het ontdekken is”.

5. MUSEUM MOESGAARD – Architectuur en natuur

Zo’n 10 kilometer ten zuiden van Aarhus ligt sinds 2014 aan de voet van een heuvel Museum Moesgaard. Mos en gras bedekken het ­schuine dak. Bij sneeuw roetsjen sleeën van de helling, in de zomer is het een ideale plek voor een picknick met weids uitzicht over baai, bossen en – op heldere dagen – het merengebied van Aarhus.

Een laan met lindebomen leidt naar de ingang. Tussen het witte beton reflecteert glas blauwgrijze luchten. Kozijnen van metaal en eikenhout vormen een wisselend patroon van lijnen, waar zelfs de fietsenrekken voor het gebouw precies bij passen.

Binnen in dit museum voor archeologie en etnografie wandel je via de zogenoemde ‘trap van de evolutie’ door de tijd. De lift brengt je naar de derde verdieping: één enkele kamer met glazen wanden, en drie comfortabele stoelen die je uitnodigen om over de boomtoppen naar het oneindige te staren.

moesgaardmuseum.dk/en