‘Ik ben een jonge dertiger met een ideaal leven, maar worstel met de vraag: wel of geen kind. Wat te doen?’

Dirk De Wachter, Jean Paul Van Bendegem, Katrien Schaubroeck en Johan Braeckman buigen zich beurtelings over een ethische kwestie.

De vraag

“Mijn lief en ik hebben allebei een goede job en al onze vrije tijd gaat naar hobby’s, vrienden en familie. We beslissen last minute om op reis te vertrekken, gaan naar toneel of op restaurant wanneer we maar willen. Veel van onze vrienden zijn nu op het punt gekomen dat ze kinderen krijgen of plannen maken in die richting. Maar waarom zouden wij die stap zetten? Een zwangerschap is een groot risico, zelfs als alles goed loopt, is je lichaam nooit meer hetzelfde. Onze vrienden met jonge kinderen gaan niet meer mee naar dat toffe optreden of die onverwachte trip naar Amsterdam. Alles draait plots rond herbruikbare luiers en draagzakken. Als de avond wat langer duurt en de gesprekken intiemer worden, fluisteren sommigen over het leven dat ze kwijt zijn, over de last van de hele tijd mama te zijn, de ongerustheid, het slaapgebrek, de druk op hun relatie… Ook ecologisch zie ik geen reden om nog kinderen op de wereld te zetten. We zijn al met zo veel, ik ben bang voor de toekomst van alle kinderen. Zullen zij het nog net zo goed hebben als wij nu?

“Geen kinderen krijgen is dus de meest rationele conclusie. Maar waarom droom ik dan toch van een kind? Word ik in de luren gelegd door maatschappelijke druk, hormonen of voortplantingsgezinde genen? Of wil ik een kind vanwege het kind zelf? Volg ik beter blindelings mijn vage kinderdroom, zonder die in vraag te stellen?”

Het antwoord van psychiater Dirk De Wachter

“In de menselijke geschiedenis is dit een heel nieuwe kwestie, want tot twee generaties geleden was die vraag niet aan de orde. Pas sinds een jaar of vijftig is het mogelijk om al dan niet te kiezen voor een bepaald aantal kinderen. Dat de keuze er nu is, vind ik natuurlijk een goede zaak. Maar het leidt ook tot stress, misschien ben je bang om een foute beslissing te nemen en later spijt te voelen.

“Dat deze vrouw nadenkt en haar bedenkingen heeft, maakt me alleszins blij, dat vind ik verstandig van haar. Mijn advies aan haar is: in dubio abstine. Twijfel je, doe het dan niet en neem de tijd om er nog wat over na te denken. Een kind brengt heel veel gedoe met zich mee. Als je daar niet veel goesting in hebt en er op voorhand al niet echt de vreugde, het plezier en de zin van inziet, dan begin je er beter niet, of nog niet aan. Ik zou niet het kind willen zijn van ouders die denken: eigenlijk wilden we je niet, maar iedereen doet het, dus wij ook maar.

“Het belang van het kind komt voor mij op de eerste plaats. Later wil je je kind in de ogen kunnen kijken en zeggen: we hadden beslist dat je mocht komen. Niet gewenst zijn is namelijk een heel zwaar bestaan en een moeilijke existentiële positie, dat merk ik elke dag in mijn praktijk: volwassenen die vertellen dat er niet goed voor hen gezorgd is vroeger, dat ze zogezegd druk en lastig waren en dat de ouders hen liever kwijt dan rijk waren. Die verhalen maken me altijd heel triest, want hoe is het toch mogelijk in dit tijdperk van keuzevrijheid?

“Deze vrouw heeft het gevoel dat ze vanwege het klimaat en de overbevolking geen kind meer op de wereld mag zetten. Ik ben zelf 62 jaar en toen ik veel jonger was, gebruikte de Gentse filosoof Etienne Vermeersch dat argument ook al, omdat de wereldbevolking zo snel toenam. Dat is men de laatste jaren toch wat gaan nuanceren. We zijn nu met 8 miljard, dat aantal zal eerst nog verder stijgen en daarna zal de curve afvlakken, wanneer de materiële welvaart ook in armere regio’s toeneemt. In onze contreien dreigt nu zelfs een tekort aan jonge mensen die later onze economie in stand kunnen houden en de pensioenen zullen betalen.

“Het valt me op dat deze vrouw benadrukt dat ze het perfecte leven leidt, dat het allemaal plezant en fantastisch is. Maar het zou kunnen dat die fantastische liefde zal tanen, dat haar gezondheid achteruitgaat of dat haar job ooit eerder lastig in plaats van geweldig zal aanvoelen. Kortom, het kan ook gaan tegenzitten. Mijn zorg is dus dat er barsten in het geweldige leven van deze vrouw kunnen komen, terwijl ze redeneert: ‘Als ik niet voor kinderen kies, surfen we verder op de hoge golven van het paradijs.’ Het niet hebben van kinderen is geen garantie op een fantastisch leven.

“Wat een mens zou moeten nastreven, is zin en betekenis, meer dan leukigheid en amusement, anders dreigt een grote ledigheid. Voor veel mensen, en daar reken ik ook mezelf bij, vormen kinderen dat fundament, dat doel om voor te leven. Maar dat is natuurlijk niet de enige mogelijkheid. Mensen zonder kinderen kunnen net zo goed een zinvol, geëngageerd bestaan leiden door een forse carrière te maken of door zich in te zetten voor de maatschappij, de kunst, de journalistiek... En soms hoor je ook het omgekeerde: ‘Ik heb ontwikkelingswerk gedaan in Afrika, maar dat was niet te combineren met mijn gezin.’

“De laatste jaren zie ik hoe jonge vrouwen met een bloeiende carrière en een dynamisch leven hun eicellen laten invriezen, om eventueel op latere leeftijd nog op hun kinderwens in te gaan. Ik geloof dat de wet voorschrijft dat je tot je 45ste nog via kunstmatige middelen zwanger kan worden. Wat me sterkt in mijn redenering: als je er niet aan toe bent, stel het dan nog een beetje uit, want dat wil je een kind niet aandoen.”

Worstelt u zelf met een vraag die u onze Raad der Wijzen wilt voorleggen, mail dan naar raadderwijzen@demorgen.be