Hoeveel plastic krijg je binnen als je water drinkt uit plastic flesjes, en hoe erg is dat?

Kleine stukjes plastic worden tegenwoordig overal gevonden, zelfs in ons bloed. Een van de vermoedelijke bronnen: het aandraaien (en weer losdraaien) van doppen van plastic flesjes. Wat te doen?

Plastic zit overal. Door verwering en slijtage breken stukjes af. Zo ontstaan micro­plastics. En die vervuilen de lucht, ons voedsel en ook het drinkwater. En dan vooral mineraalwater. Dat schreven ­onderzoekers van de Universiteit van Wageningen onlangs in het Journal of ­Hazardous Materials. Zij troffen bij drie merken mineraalwater uit de supermarkt per liter gemiddeld 96 deeltjes aan van 10 of enkele tientallen micrometers groot.

Een Amerikaanse studie uit 2018 trof zelfs ruim 300 deeltjes per liter aan bij een test met mineraalwater uit diverse landen, waaronder de VS, Brazilië en India.

Niet alle deeltjes komen er weer uit via de urine of ontlasting. Onderzoekers van de VU Amsterdam ontdekten eerder dit jaar diverse plastics in het bloed van proefpersonen, waaronder polyethyleen en pet. Het ging gemiddeld om 1,6 micro­gram per milliliter. Die ‘plastic soep’ in onze aderen is niet zonder risico, zeggen gezondheidswetenschappers. De ophoping van kunststof in weefsels leidt mogelijk tot chronische ontstekingen. Als de deeltjes klein genoeg zijn, kunnen ze diep doordringen in weefsels, zo is de vrees. En aan plastic worden vaak stoffen toegevoegd, zoals weekmakers, die kunnen meeliften en schadelijk zijn.

Metalen drinkbus

Polyethyleentereftalaat (pet) was de meest voorkomende vervuiler in het bloed. Een groot deel van dat materiaal komt waarschijnlijk in het water bij het aan- en losdraaien van de dop.

“Maar wij kwamen nog allerlei andere kunststoffen tegen”, zegt Bart Koelmans, hoofd van het Microplastic Lab in Wageningen. “Dat wijst erop dat er plastic in het water terechtkomt bij het productieproces in de fabriek.”

Het contrast met kraanwater is groot. “Je moet vele liters water aftappen voordat je überhaupt enkele deeltjes aantreft.” Wil je koste wat het kost plastic mijden, dan ben je dus beter af met kraanwater. Gebruik dan wel een glas, want alles wat van plastic is kan het water verontreinigen. Je kunt ook een metalen of glazen drinkbus overwegen.

Voor het milieu was kraanwater al de betere optie: er hoeft immers niet gezeuld te worden met plastic flessen die, als ze eenmaal leeg zijn, soms in de natuur belanden. En daar komt nu een gezondheidsargument bij.

Koelmans vindt wel dat we niet te hard van stapel moeten lopen. “Kraanwater is in onze contreien van goede kwaliteit. Betekent dit dat je plastic flesjes altijd moet mijden? Dat gaat wel ver. Dat plastic niet thuishoort in drinkwater staat vast. Tegelijk is onbekend wat de gezondheidseffecten zijn. Is de concentratie zo hoog dat het schadelijk is? Dat weten we nog niet.”

Plastics in de lucht

Rest de vraag of je er veel mee opschiet om de blootstelling via het water te verminderen als je plastics ook via andere bronnen opneemt. Plastics zitten ook in de lucht en op ons eten (ze dwarrelen neer op je bord).

Koelmans’ collega Nur Hazimah Mohamed Nor veegde de huidige kennis over alle mogelijke bronnen op een hoop en concludeerde dat een mens dagelijks gemiddeld zo’n 880 deeltjes microplastic verorbert en inademt. Dan lijkt het aandeel uit het water nog mee te vallen.

Een Australische studie suggereert dat je het meeste voordeel haalt door regelmatig te stofzuigen. Maar kraanwater drinken lijkt hoe dan ook een goede eerste zet.