‘Heteroseksuele mannelijkheid wordt nu geviseerd, dat was hoog tijd’: mannen over man-zijn, 5 jaar na #MeToo

Typ ‘mannelijkheid’ in je zoekbalk en Google vult automatisch aan met vaak gezochte combinaties: ‘betekenis’, ‘ontwikkelen’ en ‘verloren’. Exact vijf jaar nadat #MeToo van een hashtag tot een beweging is uitgegroeid, is het dan ook niet zo vreemd dat mannen – van uiteenlopende leeftijden en achtergronden – hun ideeën en vragen over mannelijkheid maar al te graag met me willen delen.

Opvallend: velen voegen aan hun reactie op mijn oproep ongevraagd toe dat ze, hoewel getrouwd of vader, “niet 100 procent hetero” of “geen typische man” zijn. Eentje geeft aan “ter afwisseling” al eens een tong te draaien met een vent, een ander beschrijft lyrisch “de omarming van zijn vrouwelijke kantje”.

In het post-#MeToo-tijdperk zetten we niet langer de onverwoestbare alfa op een voetstuk, maar wel de kwetsbare bèta. Parels en nagellak worden in glossy’s aangeprezen als accessoires voor de zelfverzekerde, stijlbewuste man. Zelfs het mannenblad GQ pakte onlangs uit met een cover waarop een gemaquilleerde Brad Pitt sensueel in een bloemenbed lag.

Tegelijk zijn figuren als voormalig kickboxer en influencer Andrew Tate – “een vrouw behoort toe aan de man met wie ze een relatie heeft” – en psycholoog Jordan B. Peterson – “de mannelijke ziel wordt aangevallen” – razend populair. Uit een recente studie van de universiteit van Göteborg bleek zelfs dat vooral jonge mannen moeite hebben met gendergelijkheid. Mogen mannen vandaag nog mannen zijn? Of willen ze dat überhaupt zelf niet meer?

Bart (59): ‘Stiekem op Tinder’

Bart is consultant, vader en al 32 jaar getrouwd.

Bart: “Ik ben opgevoed met het idee van nederigheid – vooral niet te veel opvallen, maar ook: je best doen en hard werken. Dat deed mijn vader namelijk ook. Eigenlijk ontvluchtte hij zijn gezin door zoveel met zijn werk bezig te zijn. Als hij ’s avonds eindelijk thuis was, sloot hij zich op in zijn bureau. Met je problemen moest je bij hem niet komen aanzetten. Met mijn moeder kon ik evenmin gemakkelijk een vertrouwelijk gesprek voeren. Dat kwam wellicht deels door de tijdgeest, ja. En toch ken ik ook leeftijdgenoten die wél op een warme manier met hun ouders kunnen omgaan.”

Ben je zelf beschikbaarder voor je gezin?

Bart: “Ik heb een volwassen zoon met een fysieke beperking die nog thuis woont en veel zorg behoeft. Mijn vrouw en ik hadden ons voorgenomen na ons pensioen nog een aantal jaar samen van de wereld te genieten, maar die plannen hebben we moeten opbergen.

“Een reset drong zich op. Ik besloot dat ik mezelf niet langer wilde wegstoppen, dat ik geen masker meer wilde opzetten. Zo deed ik me al eens stoerder voor dan ik eigenlijk ben, lachte ik uit gemakzucht mee met onsmakelijke moppen en ging ik, zowel thuis als op het werk, moeilijke onderwerpen uit de weg. Zelfs voor onze zoon had ik me wat afgesloten, moet ik bekennen. Door in therapie te gaan heb ik daar verandering in proberen te brengen.

“Dat ik meer van mezelf liet zien, werd tot mijn verrassing erg gewaardeerd, waardoor ik de muur om me heen nog verder durfde te slopen. Ik hecht nu veel meer waarde aan warmte en genegenheid.”

Ben je sindsdien ook een modernere man?

Bart: “Misschien wel. Ik werk in een overwegend mannelijke omgeving. Op vergaderingen worden al eens seksistische opmerkingen gemaakt tegen jonge vrouwelijke collega’s. In de trant van: ‘Als jij in een kort rokje naar die klant trekt, zul je wel verkopen.’ Vroeger liet ik dat passeren, tegenwoordig maak ik duidelijk dat zulke commentaren ongepast zijn. Vrouwelijke collega’s appreciëren dat.”

Je bent al 32 jaar getrouwd: het tijdperk van de datingapps heb je niet meegemaakt.

Bart (aarzelend): “Ik heb wel even op Tinder gezeten. Op een bepaald moment bedacht ik dat het mijn zoon goed zou doen als hij een lief vond, iemand met wie hij misschien zelfs kon gaan samenwonen. Maar door zijn beperking komt hij zelden buiten. Misschien kon een datingapp helpen? Om te zien hoe zoiets in zijn werk ging, maakte ik voor mezelf een profiel aan. Tot mijn verrassing had ik enkele matches. Dat streelde mijn ego.

“Met één van die matches heb ik ondertussen een warme, intense vriendschap. Toen voor ons allebei duidelijk was dat het geen relatie mocht worden, konden we heel open zijn.”

Hoe reageerde je vrouw daarop?

Bart: “Ze weet er niet van. We komen uit een woelige periode en de hervonden balans is nog te fragiel. Vroeg of laat wil ik het haar wel vertellen.

“De datingverhalen van mijn Tinder-vriendin, een gescheiden vrouw die besloten heeft van het leven te genieten, intrigeren me. Ze heeft momenteel vijf verschillende bedpartners. Dat is mij wat te veel van het goede, maar toch: als man ben je dan wel benieuwd. Wie weet kunnen mijn vrouw en ik ooit een open relatie krijgen. Daar zou ik geen nee tegen zeggen. Maar alleen als het op een respectvolle manier kan, voor alle betrokkenen.”

Je klinkt voorzichtig. Komt dat door de tijdgeest? Heb je het gevoel dat je je moet inhouden?

Bart: “Voor mij is het door de veranderde tijdgeest juist makkelijker om mezelf te zijn. Stellen dat de mannelijkheid zich daardoor in een crisis bevindt, vind ik overdreven. We zijn tenslotte geen neanderthalers meer. De mens evolueert voortdurend. Als we door die evolutie beter naar elkaar luisteren, waarom zou je je daar dan tegen verzetten?”

Omar (36): ‘Onze g-spot’

Omar is creatief freelancer en heeft al vier jaar een polyamoreuze relatie met een man.

Omar: “Als jongste van een gezin van tien ben ik opgegroeid tussen veel vrouwen. Mijn moeder heeft mij, in tegenstelling tot mijn veel oudere broers, niet opgevoed als een Arabische prins. Mij liet ze wél actief meehelpen in het huishouden: op mijn 12de kon ik al hele gerechten koken.

“Tijdens mijn puberteit raakte het concept van de metroseksueel in de mode, maar al bij al was dat nog een vrij beperkend manbeeld, met weinig ruimte voor kwetsbaarheid. Op school werd ik voortdurend gepest om mijn zachte karakter, en als ik daar thuis om huilde, was de boodschap: ‘Verman je.’ Dat heb ik dus lang gedaan.”

Wanneer ben je daarmee opgehouden?

Omar: “Toen ik eind 20 was, heb ik mijn vrouwelijke kant verkend. Ik deed aan drag en kleedde en gedroeg me ook in het gewone leven heel vrouwelijk. Tegenwoordig laat ik ook vrouwelijkheid toe op emotioneel vlak. Bijvoorbeeld door te durven toegeven dat iemand me gekwetst heeft, hoe ongemakkelijk of confronterend dat voor de ander ook is. Daardoor ben ik empathischer geworden in mijn relatie.

“Ik ben genderfluïde: hoe meer ik me op mijn gemak voel, hoe vrouwelijker ik me gedraag. Ik ben aan het leren om die zachtheid en kwetsbaarheid ook in minder veilige situaties toe te laten. In het gezelschap van heteromannen moet ik oppassen dat ik niet opnieuw ‘de man speel’ – misschien wil ik vanwege mijn queerness net bewijzen dat ik evenveel man ben als zij. Dat machismo zal ik wel meegekregen hebben vanuit mijn Marokkaanse achtergrond.”Welke rol speel je in bed? Die van de macho, of toon je je toch zacht en kwetsbaar?

Omar: “Ik ben versatile. Ik heb geen probleem met een klassieke mannelijke rol: penetreren en domineren. Maar ik put ook veel plezier uit een onderdanige, ontvangende positie.

“Volgens mij zouden veel problemen opgelost raken als alle mannen zich eens anaal lieten stimuleren (schaterlacht). Even hun root chakra openen en de controle uit handen geven: het zou hen bescheidenheid bijbrengen. Mannen die absoluut niet willen dat een vrouw aan hun anus komt, hebben volgens mij last van geïnternaliseerde homofobie. Wat is er mis met wat anale stimulatie? Ik bedoel maar: onze g-spot bevindt zich daar.”

Mannen kunnen wat bescheidenheid gebruiken, en vrouwen moeten zich minder inschikkelijk opstellen?

Omar: “We hebben de moderne vrouw aangeleerd zich mannelijker te gedragen, en noemen dat dan gelijkheid. Maar dat vind ik geen gelijkheid, dat is geïnternaliseerde misogynie. Kijk naar de vele vrouwen die #MeToo-slachtoffers niet willen geloven: toxische mannelijkheid wordt ook door hén in stand gehouden.”

Mannelijkheid wordt vandaag te snel toxisch genoemd, vinden mannen als Jordan B. Peterson.

Omar: “Heteroseksuele mannelijkheid wordt nu geviseerd, maar het was hoog tijd dat dat eens gebeurde. Karma, weet je wel: vrouwen, queers en andere minderheden worden al ééuwen gecanceld. Hoeveel fantastische auteurs zijn ongepubliceerd gebleven omdat ze vrouwen waren? Hoeveel verschrikkelijke dingen zijn door de eeuwen heen over vrouwen gezegd en geschreven?

“Als mannen zich vandaag bedreigd voelen, toont dat vooral hoe fragiel hun mannelijkheid eigenlijk is. Soms is het niet slecht om even ongenuanceerd te zijn, om schoon schip te maken en ruim baan te geven aan een nieuwe mannelijkheid die ruimte laat voor de ander.”

Albert (64): ‘Een kwestie van respect’

Albert is gepensioneerd en vrijwilliger bij verschillende vzw’s. Hij is vader van drie kinderen, biseksueel en getrouwd met een vrouw.

Albert: “Mannen waren de baas en vrouwen hun hulpjes: dat beeld heb ik als kind meegekregen. We waren met drie mannen in huis – broer, vader en ik – en eigenlijk holde mijn moeder voortdurend achter ons aan.

“Ik keek op naar mijn vader, maar was ook bang voor hem. Ik herinner me een voorval van toen ik een jaar of 7 was. Hij lag op de bank terwijl mijn moeder samen met mijn grootmoeder de afwas deed. Toen mijn moeder daar iets over zei, vloog de keukendeur open en bulderde hij: ‘Als het je hier niet bevalt, vertrek je maar!’

“Omdat ik absoluut niet zo intimiderend wilde zijn als mijn vader of ooms, ben ik zelf nooit een echt mannelijke vader geweest. Mijn moeder en tantes juichten mijn zachtere opvoedingsstijl toe. Mannelijke familieleden deden er weleens schamper over.”

Heb je altijd ruimte gevonden om biseksueel te zijn?

Albert: “Ik heb mijn biseksualiteit pas op late leeftijd ontdekt, tijdens mijn eerste huwelijk. Mijn toenmalige vrouw geloofde niet in biseksualiteit, volgens haar was ze al die tijd met een homo samen geweest. Ze vond seks tussen mannen vies en wilde lichamelijk niets meer met me te maken hebben.

“Voor mijn huidige vrouw is mijn geaardheid geen probleem. Toen we elkaar leerden kennen, was de afspraak dat ik af en toe met een man mocht zijn als ik daar behoefte aan had. Maar juist doordat mijn partner zo ruimdenkend is en onze relatie zo goed loopt, verdween die behoefte. Vandaag voel ik me nog altijd bi, maar dat uit zich vooral in activisme.”

Wat vinden je kinderen ervan?

Albert: “Toen ik tegenover hen uit de kast kwam, zei mijn oudste dochter: ‘Nu begrijp ik waarom je niet wil dat wij homomoppen maken.’ ‘Nee’, antwoordde ik, ‘dat is gewoon een kwestie van respect.’ Diezelfde dochter reageerde onlangs nogal fel toen ze op haar werk geen ‘dames en heren’ meer mocht zeggen. We hebben daar toen uitgebreid over gepraat. Uiteindelijk zag ze wel in dat je met een neutrale aanspreking minder mensen uitsluit.

“Jaren na mijn coming-out is een andere dochter ook als biseksueel uit de kast gekomen. Ze was bang voor de reactie van haar moeder, maar doordat ik haar was voorgegaan, verliep alles rimpelloos. Het deed me deugd dat ik een voorbeeld was geweest voor haar.”Je bent lang vóór #MeToo opgegroeid, maar je bent wel bewust met hedendaagse genderissues bezig.

Albert: “#MeToo is eigenlijk alles wat ik als puber verkeerd deed (lacht). Toen ik op de middelbare school begon te scharrelen, had ik geen flauw idee hoe ik dat moest aanpakken. Welgeteld één les seksuele opvoeding had ik gekregen, aan het einde van de lagere school, en ik had er bijster weinig van begrepen. Daardoor overschreed ik grenzen. Ik raakte te snel bepaalde lichaamsdelen aan, en stond er niet bij stil of de ander dat wel leuk vond.

“Achteraf gezien denk ik dat ik daarom getrouwd ben met de eerste vrouw die duidelijk liet merken dat zij míj leuk vond: die taal snapte ik tenminste (lacht).”

Voor queer mensen van jouw generatie moeten de voorbije vijf jaar een verademing geweest zijn.

Albert: “Pas op, ook binnen de holebigemeenschap vinden sommigen dat het tegenwoordig allemaal wat te ver doorslaat. Ze vergeten wel dat wij al decennialang strijd moeten leveren om erkend te worden. Je gelijk halen: daar gaat die hele wokediscussie te vaak over. Terwijl de essentie toch is dat iedereen het recht heeft om gelukkig te zijn.”

Dragan (27): ‘Datingstress’

Havenarbeider Dragan is hetero en single.

Dragan: “Toen ik 5 jaar was, vloog mijn vader in de gevangenis. Ik heb hem pas teruggezien op mijn 15de. In feite heeft mijn moeder me opgevoed. Meisjes zeggen vaak dat ze dat merken: blijkbaar kan ik goed luisteren. Als tiener was ik minder attent. Ik kopieerde vooral het gedrag van mijn oudere vrienden, machotypes die school noch relaties serieus namen.”

Hoe heeft dat je kijk op het man-zijn gevormd?

Dragan: “Vroeger associeerde ik man-zijn haast uitsluitend met fysieke en mentale kracht. Rond mijn 20ste ben ik daar genuanceerder naar beginnen te kijken. Ik ben toen van vriendenkring gewisseld: ik wilde vrienden die méér deden dan de macho uithangen en op hun PlayStation spelen.

“Ook een gesprek met mijn moeder heeft me tot inkeer gebracht. Ik fladderde nogal nonchalant van het ene vriendinnetje naar het andere, en zij wees me op de impact daarvan op die meisjes. Ik heb me toen verontschuldigd bij mijn exen. Nu weet ik: een echte man is een gentleman.”

Heeft die gentleman ook een lady aan zijn zijde?

Dragan: “Via Tinder heb ik af en toe dates, maar niets serieus. Het valt me op hoe veeleisend vrouwen tegenwoordig zijn. Zodra je interesse toont, verwachten ze dat je geen contact meer hebt met andere vrouwen. Van een relatie is dan nog geen sprake, en toch houden ze je handel en wandel in de gaten via sociale media.

“Je moet ook meteen aan een hoop criteria voldoen. Een verzorgd, fit uiterlijk is sowieso een must, misschien omdat je zo laat zien dat je discipline hebt. Ook je financiële status is belangrijk. Als ik een meisje op een drankje trakteer, wil ze meteen champagne. En je wilt niet weten hoeveel vrouwen me nakijken of aanspreken sinds ik met een BMW rij. Ik heb al telefoonnummers achter mijn ruitenwisser gevonden! Dat legt wel enige druk op mij: ik overweeg nu een andere job te zoeken, met een hoger loon.”

Een BMW, een fitnessabonnement: ondanks je genuanceerde blik leun je nog altijd aan tegen het stereotype van de patser.

Dragan: “Een gespierd uiterlijk is voor mij belangrijk om stevig in mijn schoenen te kunnen staan, om serieus genomen te worden. Mensen hebben daardoor vaak een verkeerd beeld van me. Ze denken dat ik een gevaarlijke, onsympathieke gast ben. Dat stereotype probeer ik te doorbreken. Zo ben ik met een lesbische vriendin naar de Pride gegaan: niet mijn wereld, maar ik vond het wel interessant om die van dichtbij te leren kennen.

“Ik denk trouwens dat ik daar heb begrepen hoe het is om vrouw te zijn. Al die hongerige ogen! Eén onbekende zat zelfs ongevraagd aan mijn kont. Ik heb er maar niets van gezegd.”

Let je daar zelf op, dat je niet zomaar iemand aanraakt?

Dragan: “Omdat ik vrij rustig ben, hoor ik vaak van meisjes dat ze zich bij mij op hun gemak voelen. Sowieso raak ik nooit iemand ongevraagd aan: je wilt toch niet als een enge gast overkomen?”

Vind je het soms lastig om met al die gevoeligheden rekening te houden?

Dragan: “Ik denk altijd: leef en laat leven. Maar ik heb wel het gevoel dat mensen de laatste tijd aangespoord worden om hun identiteit ter discussie te stellen. Onlangs zag ik op Ketnet een scène waarin twee jongens elkaar op de mond zoenden: volgens mij kan zoiets je als kind ook in de war brengen.

“Aan de andere kant vind ik het soms te gemakkelijk. Bij jongere mannen merk ik dat ze sneller tevreden zijn met hoe ze eruitzien, en niet de behoefte voelen om veel te trainen. Body positivity: allemaal goed en wel, maar voor het werk in de haven hebben we niks aan die gasten. Ze zijn niet sterk genoeg voor zware arbeid en klagen voortdurend.

“Waar ik het vooral moeilijk mee heb, zijn de lange tenen. Ik ken een 15-jarige die non-binair is. Geen eenvoudige communicatie: ineens moet je een andere naam en andere voornaamwoorden gebruiken. Dat wil ik wel proberen, maar als ik me dan eens vergis, volgt er zó een stekelige reactie dat ik al geen zin meer heb in een gesprek.

“Ik ben pro gelijke rechten voor iedereen, maar het feminisme dramt soms nogal door. Onlangs haalde ik in een gesprek met een zelfverklaarde feministe aan dat de man biologisch gezien nu eenmaal sterker is dan de vrouw, en dat wilde ze echt niet accepteren. Als er ‘100 procent feminist’ op je Tinder-profiel staat, swipe ik naar links. Ik heb geen zin in oeverloze discussies.”

Felix (40): ‘Historisch schokmoment’

Kunstenaar Felix woont samen met zijn vriendin.

Felix: “Ik kom uit een klassiek Vlaams gezin. Kwetsbaarheid of emoties tonen werd bij ons als iets vrouwelijks gezien, en bij een man als zwak. Toen ik later kunstenaar werd en in artistieke kringen terechtkwam, zag ik dat dat niet zo hoeft te zijn. De voorbije tien jaar heb ik geleerd dat seksualiteit voor iedereen anders is. Een beweeglijk punt op een spectrum.”

Je hebt een tienerzoon uit een vorige relatie. Probeer je hem een ander manbeeld bij te brengen?

Felix: “Ik probeer vooral een geduldige, aanwezige vader te zijn. Sowieso groeit hij op in een totaal andere tijd dan ik, ook wat betreft manbeeld en genderrollen. Zijn omgeving is opener dan de mijne, ik leer van hém.

“De fluïditeit waarmee hij en zijn vrienden door het leven gaan, lijkt voor hen heel normaal en onproblematisch. Bij mensen van mijn generatie voelt het vaak beladen – een pose, een tegenreactie, of een vorm van virtue signalling: ‘Kijk eens hoe progressief ik wel ben!’ Misschien is dat wel logisch: anders dan veel tieners vandaag, voor wie het nieuwe manbeeld vanzelfsprekend is, heeft mijn generatie daar nog strijd voor moeten leveren.”Hoe vanzelfsprekend is die fluïditeit voor jou als veertiger?

Felix: “Ik kan me er wel in vinden. Ik ben bi-curious: ik identificeer mezelf niet als biseksueel, maar heb weleens seks gehad met een man. Verliefd ben ik nog niet geworden, maar ik kan me wel inbeelden dat dat ooit nog gebeurt.

“Ik heb al vier jaar een vriendin. We hebben een vrij open relatie waarin we samen veel verkennen. Zo hebben we via Feeld, een datingapp voor ruimdenkende mensen, af en toe afspraakjes met anderen. Zij heeft vroeger al met koppels gedatet en vindt het spannend om dat nu ook zelf als koppel te doen.

“Door een gemeenschap te ontdekken waarin heteronormativiteit en monogamie niet de standaard zijn, ben ik op een andere manier naar jaloezie beginnen te kijken. Dat een relatie ook open kan zijn, was nieuw voor mij.”

Is dat geen mijnenveld, zo’n open relatie? Hoe benader je na #MeToo een potentiële sekspartner?

Felix: “Ik neem niet snel initiatief, maar dan vooral omdat ik een schijtluis ben (lacht). Zo’n app als Feeld vind ik daarom wel goed. Je geeft er duidelijk aan waarnaar je op zoek bent: een trio, een onenightstand, friends with benefits, alle mogelijke kinks... Daardoor praat je op voorhand open over je intenties.”

Je bent een blanke cisman. Als kunstenaar zou je de voorbije eeuwen een vanzelfsprekende erepositie hebben bekleed, maar dat verandert stilaan.

Felix: “In de kunstwereld wordt tegenwoordig actief gezocht naar stemmen van minderheden. Feminisme, postkolonialisme, queerness: dat zijn de hot topics. Dat maakt het voor mij niet altijd makkelijker: als je werk geen van die vakjes afvinkt, wordt de speelruimte een stuk kleiner.”

Denk je op zo’n moment soms: de woke-slinger is doorgeslagen?

Felix: “Woke is een emancipatiebeweging, daar hóórt een zekere heftigheid bij. Door alle cultuuroorlogen die nu zo hysterisch op opiniepagina’s worden uitgevochten, voelt het een beetje als een historisch schokmoment: de grote clash vóór een nieuwe tijd aanbreekt. Dus ja, er zijn uitwassen en er vinden afrekeningen plaats. En in de kunsten wordt het soms een beetje modieus en opportunistisch. Zo stoort het me dat je vaak meer gedaan krijgt door je seksuele fluïditeit uit te spelen.

“Het verbaast me ook dat zelfs in progressieve milieus zo snel conclusies worden getrokken op basis van je uiterlijk. Onder queer mensen krijg ik andere reacties in een doordeweekse outfit dan wanneer ik een jurk draag of nagellak op heb. Anders dan veel queer mensen kan ik makkelijk dat beschermende harnas van de heteronormativiteit weer aantrekken: ik voel me ongemakkelijk bij dat privilege.

“Wat me vooral zorgen baart, is dat de extreemrechtse antiwokebrigade garen spint bij die uitwassen. Cultuuroorlogen vinden vooral ter linkerzijde plaats. Dan denk ik: we vergissen ons van vijand.”

Jean-Luc (77): ‘Tikje op het achterwerk’

Jean-Luc is gepensioneerd apotheker, grootvader, en al 51 jaar getrouwd.

Jean-Luc: “Mijn vader was veldwachter en een soort geestelijke vader van het dorp. Ik bewonderde hoe hij met anderen omging, niet alleen met de dorpelingen, maar ook met mijn moeder. Hij stónd voor iets, was consequent. Hij leerde me ook dat je je vrouw vooral moet laten doen wat ze zelf wil, wat in die tijd nog niet zo vanzelfsprekend was.”

Heb je dat inzicht ook in je eigen huwelijk toegepast?

Jean-Luc: “Vóór ons huwelijk waren mijn vrouw en ik al vijf jaar samen. In die tijd hebben we wel seksuele handelingen verricht, maar van penetratie was geen sprake. Seks was zó intiem: je moest zeker zijn dat je de rest van je leven samen wilde doorbrengen. Eigenlijk vind ik het spijtig dat jonge mensen vandaag zomaar van de één naar de ander lopen en elkaar als gebruiksvoorwerpen behandelen.

“Van sleur in de slaapkamer hebben wij nooit last gehad. We wisten ons seksleven gevarieerd en daardoor bevredigend te houden. Dan was mijn prostaatkanker een grotere uitdaging: sinds ik aan mijn prostaat geopereerd ben, kan ik geen erecties meer krijgen. Gelukkig bestaan er nog andere manieren om te ‘flodderen’. Hoewel mijn vrouw en ik met het ouder worden minder behoefte kregen aan seks, hebben we onze intimiteit niet verwaarloosd. Dat heeft me erg geholpen om mijn impotentie te aanvaarden.”

Je zoon is homo. Je bent zelf opgegroeid in een tijd waarin dat nog een groot taboe was.

Jean-Luc: “We hadden al vroeg door dat hij anders was. Competitiesport was niets voor hem, hij kleedde zich liever op met zijn vriendinnetjes.

“Vrienden zeggen weleens dat ze niet graag een homo als zoon zouden hebben, maar wij hebben er nooit een probleem mee gehad. Wel apprecieer ik dat hij en zijn partner in het openbaar spaarzaam zijn met hun affectie.

“De Pride vind ik maar niks: die mannen overdrijven met hun anders-zijn. Zo geef je homofoben alleen maar brandstof. Ik zou het niet fijn vinden als mijn zoon daarin meeliep, nee. Hij staat er zelf trouwens ook negatief tegenover.”

Sinds #MeToo is een fysieke blijk van affectie sowieso niet vanzelfsprekend meer. Let je daarop in je omgang met vrouwen?

Jean-Luc: “Als man moet je je ervan bewust zijn dat seks een sterke sensatie is waarmee je voorzichtig moet omspringen. Maar ik vind wel dat je joviaal met vrouwen mag omgaan. Een sympathiek gebaar, zoals een tikje op het achterwerk van een dame met wie ik goed overeenkom, moet kunnen. Als een vrouw dat toelaat, toont ze dat ze vertrouwen heeft in mijn bedoelingen.”

Timothy (44): ‘Mag ik kijken?’

Elektricien Timothy is hetero en heeft sinds kort een latrelatie.

Timothy: “Ik ben eerder traditioneel opgevoed, en destijds was gender of mentaal welzijn nog niet zo’n thema. Maar eigenlijk kijk ik positief terug op mijn kindertijd. Hoewel er niet echt over emoties werd gesproken, herinner ik me dat niet als een gemis.

“Mannelijkheid is voor mij vooral een fysieke ervaring. Bij het sporten, bijvoorbeeld. Dat doe ik in de eerste plaats om geen buikje te krijgen, maar ik kan wel écht genieten van het gevoel achteraf. Ook tijdens de seks kan ik me best mannelijk voelen. Mijn huidige partner beschouwt mij echt als ‘haar man’: ze kijkt naar me op, ze waardeert me meer dan mijn vorige vriendinnen deden.”

Als je partner jou echt als haar man ziet, gedraag je je daar dan ook naar in jullie relatie?

Timothy: “We wonen niet samen, dus koken en schoonmaken doe ik meestal zelf. Ook als mijn vriendin bij me is, hoeft ze zich van mij niet over het huishouden te ontfermen. In het verleden ben ik wel, onbewust, in die ingebakken rollenpatronen vervallen. Maar het hangt toch ook erg af van de vrouw met wie ik samen ben.”

Heeft #MeToo je veranderd als man?

Timothy: “De door #MeToo gecancelde mannen hebben de pech dat ze bekend zijn. Tegelijk zijn zij wel belangrijk als voorbeeld, om andere mannen te doen inzien dat aan hun gedrag misschien óók wat hapert. Mij heeft #MeToo in ieder geval aan het denken gezet. Zo besefte ik dat iemand met dronken berichtjes bestoken misschien toch niet zo oké was: daarvoor heb ik me verontschuldigd.

“Ik ben wel geremder geworden, ja. Soms vind ik het moeilijk om in te schatten of mijn gedachten eigenlijk wel door de beugel kunnen. Als ik op straat een knappe vrouw passeer die uitdagend gekleed is, mag ik dan naar haar kijken?

“Weet je wat het ook is? Tegenwoordig zijn er zoveel nieuwe etiketten dat het vaak meer om de benaming dan om de inhoud gaat. Neem nu het woord ‘cisman’, dat bijna een brandmerk is geworden: die cisman is óók maar een mens, hè. Iedereen maakt fouten, mannen én vrouwen.”

De namen van de getuigen zijn veranderd om hun privacy te beschermen.

© Humo