Hardnekkige stellingen over gamen ontkracht: het is zelfs goed voor u

Voorbij lijken de tijden dat videogamen als een gevaar voor de gezondheid werd gezien. Tal van studies laten zien dat gamen de mens heel wat voordelen te bieden heeft.

Het was dertig jaar geleden anders. Tijd doorbrengen achter beeldschermen, daar werden mensen lui en apathisch van. De gewelddadige aard van sommige videogames zou agressiviteit bevorderen. En wellicht het ergste: het gevaar op verslaving lag dusdanig op de loer dat jonge mensen er dood aan konden gaan. In 2005 overleed een Zuid-Koreaan aan een hartaanval na vijftig uur non-stop gamen. In 2007 overleed een Chinese man aan een hartstilstand na zeven dagen gamen. De WHO verklaarde gameverslaving tot officiële aandoening.

De recentste wetenschappelijke onderzoeken, echter, laten een heel ander beeld zien. We kunnen in games ontsnappen, negatieve gevoelens kanaliseren, leren snel te reageren, onze neurologische verbindingen worden effectiever, en tegenwoordig redden we er ook nog het milieu mee. Bovendien neemt onze intelligentie toe en gaan kinderen er beter en vaker van lezen.

Dat actiegames agressie en andere negatieve gevoelens zouden bevorderen of zelfs bewerkstelligen, wordt door recent onderzoek betwist. Gewelddadige games als Mortal Kombat blijken zelfs beter voor de stressbeleving dan puzzelgames als Tetris.

Ontspanning en geluksgevoel

De universiteit van de Amerikaanse staat North Carolina verrichtte metingen van hersenactiviteit en hormonen na het spelen van zowel puzzelgames als actiegames. De proefpersonen waren van alle leeftijden en van beide geslachten. De actiespelers toonden na afloop meer ontspanning en geluksgevoel dan de puzzelspelers. Dat is volgens de onderzoekers toe te schrijven aan dopamine, een boodschapperstof in de hersenen die de tevredenheid voedt. De dopaminegehaltes van de spelers die Tetris speelden waren niet gestegen. Die van de spelers die een actiespel hadden gedaan, lieten wél een duidelijke verhoging zien.

De verklaring wordt gezocht in het feit dat actiegames de speler meer betrekken in het spel dan puzzelgames doen. De speler moet zijn hoofd er goed bij houden, waardoor de afleiding van dagelijkse zorgen of stress groter is. Ook het getoonde en van de speler gevraagde geweld lijkt, anders dan verwacht, juist bij te dragen aan vreedzame gevoelens. Spelers kunnen negatieve emoties daardoor makkelijker kwijt. Zij reageren zich spelenderwijs af, zonder dat er echte schade ontstaat aan henzelf of anderen. Daar komt bij dat in veel actiegames moet worden samengewerkt met andere spelers of in een virtueel team. Sociaal gedrag van de speler zorgt voor een hogere score en wordt op die manier aangemoedigd.

Toegenomen IQ

Neuropsychologen van University College London toonden samen met collega’s van het Zweedse Karolinska Instituut aan dat jongetjes die vanaf hun elf jaar dagelijks gameden als volwassenen 25 procent minder kans hadden op depressieve en suïcidale gevoelens. De volwassen mannen die als kind regelmatig hadden gegamed, bleken beter met stress en boosheid te kunnen omgaan. Bovendien hadden zij meer zelfvertrouwen en waren zij beter in het leggen en onderhouden van sociale contacten.

De Zweedse wetenschappers gingen, in een vervolgonderzoek met collega’s van de Vrije Universiteit in Amsterdam, nog een stapje verder en onderzochten welke invloed gamen, televisiekijken en het gebruik van sociale media had op de intelligentie van kinderen. Ruim vijfduizend kinderen in de leeftijd van negen en tien werden op intelligentie getest en twee jaar gevolgd.

Met verrassend resultaat, zegt de Zweedse hoogleraar neurowetenschappen Torkel Klingberg. “Sociale media en televisie bleken noch een positief, noch een negatief effect te hebben. Maar toen we de effecten van gaming onderzochten, vonden we toch wel iets opvallends. Het IQ van kinderen die meer dan anderen gameden, was gemiddeld met 2,5 punt meer toegenomen dan het IQ van de andere kinderen. Dat geeft niet alleen aan dat gamen een positieve invloed heeft op het cognitief vermogen. Het vertelt ons ook dat intelligentie geen statisch gegeven is bij kinderen. Het is een ontwikkeling die afhankelijk is van externe factoren. En gamen kan daaraan positief bijdragen.”

Leesvaardigheid

De Britse National Literacy Trust, een organisatie voor alfabetisering, deed ook een belangrijke duit in het zakje. Om te onderzoeken hoe het gesteld was met de leesvaardigheid en leesbereidheid van de Britse jeugd deed die vanaf 2019 een grootscheepse studie naar de leesgewoonten van 4.626 kinderen in de leeftijd van elf tot zestien jaar. Kinderen die gameden, toonden meer vertrouwen in hun leesvaardigheid en lazen ook vaker dan leeftijdsgenoten die niet gameden.

Dat komt, concludeert dit onderzoek, in de eerste plaats doordat de games zelf een bepaald niveau van leesvaardigheid vragen. Om goed te zijn in het spel moeten de opdrachten en de uitleg goed en dikwijls snel gelezen en begrepen worden. Het plezier dat de kinderen in het videospel hadden zorgde er bovendien voor dat zij meer van het spel en de hoofdfiguren wilden weten en allerlei neveninformatie zochten en deelden.

De onderzoekers zagen dat de gamende jeugd in het Verenigd Koninkrijk bovendien nog beter kon schrijven dan andere kinderen én dat zij meer sociale contacten hadden. In de studie werd geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende soorten games. De kinderen die gameden, waren dus niet louter bezig met educatieve spellen, maar ook net puzzelgames en zelfs met actiegames als Call of Duty en Minecraft.