Energieprijzen swingen de pan uit: zo hard stijgt uw factuur op dit moment

De energieprijzen swingen de pan uit. Steeds meer mensen voelen de gevolgen van de stijgende prijzen op de internationale markten ook in hun eigen portefeuille, nu de leveranciers de voorschotten optrekken en de eindafrekening almaar duurder uitvalt. Op deze pagina houden we u continu op de hoogte over de evolutie van de gas- en elektriciteitsprijs.

De VREG, de onafhankelijke Vlaamse Regulator voor de Elektriciteits- en Gasmarkt, berekent elke maand de gemiddelde energieprijs voor een doorsnee gezin in Vlaanderen. Voor gas gaat de VREG daarbij uit van een jaarverbruik van 23.260 kWh, voor elektriciteit van 1.600 kWh op de dagteller en 1.900 kWh op de nachtteller.

Het gaat voor alle duidelijkheid om gemiddelde prijzen van alle contracten samen, vast of variabel, rekening houdend met het aantal klanten per contract. De laagste prijs geeft de kost van het contract met de laagste prijs van alle leveranciers aan. Het verschil tussen de gemiddelde en de laagste prijs geeft dan ook het besparingspotentieel aan voor een gemiddelde consument. De sociale maximumprijs is het sociale tarief, het lagere tarief dat aan sommige beschermde groepen met een laag inkomen wordt toegekend.

De gasprijs voor de consument is in grote mate afhankelijk van de prijs op de internationale markten. Hoe hoger die is, hoe hoger de uiteindelijke eindprijs zal zijn. Niet alleen de wet van vraag en aanbod, maar verschillende factoren spelen daarbij een rol, denk aan het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Rusland is voor Europa een van de belangrijkste gasleveranciers, en elke ontwikkeling in de relatie tussen beide spelers heeft een invloed op de marktprijs.

Gas wordt op de internationale markten verhandeld, vaak maanden tot zelfs jaren voor de uiteindelijke levering. De belangrijkste graadmeter om de evolutie van de prijzen in het oog te houden, is de Nederlandse termijnmarkt, de zogenaamde Dutch TTF Gas Futures. Op die markt wordt gas verhandeld aan een bepaalde prijs per megawattuur.

In de totale energiefactuur vormt de gasprijs voor de meeste consumenten de voornaamste component. Die stijging gaat ook het hardst door de schommelingen op de internationale markten. Maar ook de prijs van elektriciteit gaat de hoogte in, zij het in mindere mate. Elektriciteitsproducenten zijn namelijk zelf ook vaak afhankelijk van gas, om bijvoorbeeld in gascentrales elektriciteit op te wekken. Door de stijgende gasprijzen wordt dus ook de elektriciteitsproductie duurder.

Uit welke onderdelen bestaat uw factuur?

Niet enkel de energie zelf, maar ook transport en heffingen bepalen de factuur. Bij de prijs van elektriciteit bedraagt de energiekost zelf ongeveer de helft van uiteindelijk te betalen bedrag. Daarin zit ook een klein deel kosten voor groene stroom. De energiekost is de enige waar u zelf invloed op kan hebben, door contracten te vergelijken en eventueel van contract te veranderen.

De nettarieven zijn de kosten die consumenten betalen om stroom tot bij hen thuis te krijgen. Er zijn twee nettarieven voor stroom: enerzijds voor de distributie op lokaal niveau, anderzijds voor de transmissie nationaal. Een oud zeer is dat de distributienettarieven (sterk) kunnen verschillen van netbeheerder tot netbeheerder. Dit komt omdat elke regio anders is. In landelijke gebieden moeten netbeheerders uitgestrekte netten onderhouden. De transmissienettarieven, de tweede poot van de nettarieven, dekken de kosten voor het vervoer van stroom over het hoogspanningsnet. Dit net wordt beheerd door Elia, een instelling die onder de federale paraplu valt.

De federale en Vlaamse overheid heffen tot slot allebei belastingen op stroom. De energieleveranciers factureren die aan consumenten en storten ze door richting Vadertje Staat. In de eerste plaats gaat het dan om de btw. Vandaag ligt die op 21 procent. Daarnaast zijn er extra heffingen, zoals de federale bijdrage.

Opgelet: de totaalbedragen zijn een voorbeeld om de verdeling te duiden en weerspiegelen niet per se het laatste totaalbedrag voor een nieuw energiecontract.