‘Die dode motorrijder confronteerde me plots met de willekeur van het leven’: forensisch arts over patiënt die haar leven veranderde

Artsen en verpleegkundigen vertellen over de patiënt die hun leven voor altijd veranderde. Deze week: forensisch arts Bertine Spooren.

‘Vroeg in de morgen ging mijn pieper af. Ik had dienst en belde de meldkamer, er was een lijkschouwer nodig. Agenten hadden kort daarvoor een oproep gekregen dat er bij een dijk een dode man was aangetroffen. Het ging waarschijnlijk om een verkeersongeval. Ik moest samen met de politie ter plaatse onderzoek doen. Ik reed er in de auto naartoe, een adres in de polder. Het was nog stil op de weg.

“In het vlakke land zag ik van ver de politieauto al staan. Daarnaast, op de dijk, stond het busje van de verkeersongevallenanalyse. Onder aan de helling trof ik een verongelukte motorrijder. De brokstukken van zijn helm lagen een stuk verderop. Hij moest daar de hele nacht hebben gelegen, onzichtbaar voor de automobilisten die langs waren gereden. Pas die ochtend was hij opgemerkt door een boer die hoog op zijn tractor toevallig naar rechts had gekeken.

“Ik onderzocht het lichaam op stijfheid om te kunnen vaststellen wanneer de dood was ingetreden. Ik bestudeerde de plek waar de lijkvlekken horen te zitten, in de laagst gelegen lichaamsdelen. Ik keek goed hoe hij erbij lag. Het zand zat alleen onder zijn handen, er was niet aan hem gesjord. Hij was die avond of nacht al overleden, concludeerde ik, nadat hij onderuit was gegaan en met een enorme klap onder aan de dijk terecht was gekomen.

“De agenten klommen omhoog om een doek te halen dat ze over hem heen konden leggen. Er werd een begrafenisondernemer gebeld. Samen met mijn collega van de verkeersongevallenanalyse bleef ik bij het lichaam achter.

“En toen kwam de zon op. We stonden aan de rand van een graanveld, er hing een lichte nevel, de vogels begonnen te fluiten en het tegenlicht gaf het landschap een bijna dromerige sfeer. De collega zag me kijken. Prachtig hè, zei hij. We werden omgeven door de schoonheid van de natuur, het was zo’n mooi en vredig beeld, terwijl naast ons een dode jongeman lag. En ik dacht aan zijn gezin, een vrouw, kinderen misschien, die vast erg ongerust moesten zijn omdat hij die nacht niet was thuisgekomen. Ik wist dat de politie onderweg was om het bericht van zijn dood te brengen. Hij moest op slag zijn overleden, en hoewel ik in mijn werk altijd objectief moet blijven, merkte ik dat ik daar toch blij om was.

“Ik heb al veel lijkschouwingen gedaan en meestal staan de sterfgevallen waarmee ik te maken krijg ver van me af. Ik heb ook geleerd om de luiken gesloten te houden, me niet al te zeer te laten raken door wat ik zie. Maar op deze zonnige ochtend lukte dat niet. De prachtige omgeving plaatste me bijna buiten de situatie en trok me er toch ook weer middenin. Opeens werd ik getroffen door de volstrekte willekeur van het leven, door het besef dat het van puur toeval afhangt of je de volgende dag haalt of niet. Zo kan het dus gaan, realiseerde ik me: het was mooi weer, de motorrijder had besloten om een stuk te gaan rijden en keerde nooit meer terug. En hij stierf op een plek uit het zicht, waar niemand hem zag en het verkeer achteloos passeerde. Dat greep me aan, ik vond het symbolisch voor de onverschilligheid van het heelal: een man sterft, maar alles gaat door en de zon komt weer op.

“En toch vond ik dat beeld niet lelijk. De ontluikende zon boven het graanveld gaf eigenlijk een troostrijk gevoel: de dood staat zo midden in het leven dat het leven de dood omringt.”

De getuigenissen in deze reeks komen uit het boek Die ene patiënt van VK-journaliste Ellen de Visser, Ambo/Anthos, 192 p., 15,95 euro.