‘De beste chauffeurs? Wat ons betreft zijn dat vrouwen’: VIAS-woordvoerder over Franse mobiliteitscampagne

‘Wat als we ‘mannelijkheid’ moeten toevoegen aan de factoren die het risico op ongevallen vergroten?’, vraagt de Franse dienst voor verkeersveiligheid. ‘Zo zouden wij het niet aanpakken’, zegt Stef Willems van VIAS, het Belgisch Kenniscentrum voor Verkeersveiligheid.

Centraal in de Franse actie staat een spotje waarin vaders aan hun pasgeboren zonen zeggen: ‘Je hoeft je niet te schikken naar wat verwacht wordt van een man’. Want, zo stellen de makers, ‘machogedrag in het verkeer wordt vaak doorgegeven van vader op zoon’. Hoe kijkt VIAS naar deze aanpak?

“Wat deze campagne aan de kaak stelt, zien wij in ons land ook. Zo’n driekwart van de mensen die sterven in het verkeer zijn mannen. Mannen vertonen twee tot vier keer meer gedrag dat onder de grootste risicofactoren valt, namelijk geen gordel dragen, beschonken of te snel rijden en bellen achter het stuur.

“Bovendien stellen ook wij vast dat mannen veel vaker dan vrouwen zichzelf overschatten, alsof zij zogezegd van nature betere chauffeurs zijn. Dan krijg je redeneringen à la ‘ik heb wel wat pintjes op maar ik ben zo’n goeie chauffeur dat dat geen risico is’ of ‘ik rijd wel te hard maar mijn reflexen zijn zo top dat er geen gevaar is’. Die zelfoverschatting blijkt gevaarlijk. Al zijn er uiteraard ook veel mannen die veilig rijden.

“In die zin is het dus terecht om dit aan te kaarten. Deze campagne is geslaagd en goed gemaakt. Maar zelf zouden wij de exclusieve focus op mannen, met een filmpje over een man die vader wordt, niet hanteren. Want dan lijkt het alsof alleen mannen dit gedrag stellen, wat zeker niet klopt. Zo zijn er natuurlijk ook vrouwen die hun gordel niet dragen of een zware voet hebben. VIAS wil zoveel mogelijk mensen bereiken met waarschuwingen voor riskant gedrag in het verkeer.”

VIAS richt zich nooit exclusief op mannen, ondanks die veelzeggende cijfers?

“Toch wel, maar subtieler dan hoe de Franse collega’s het aanpakken. Zo hebben we tijdens het EK voetbal een spot in het kader van de BOB-campagne gelanceerd die op tv werd uitgezonden voor of na het voetbal, waarbij we reële ongevallen voorzagen van echt voetbalcommentaar van Filip Joos en Frank Raes. Het was geen inhoud die alleen over mannen ging, maar door die aanpak en timing weten we dat we mannen maximaal bereiken. En intussen krijgen de vrouwen die dan naar het voetbal kijken de boodschap ook mee.”

Op Internationale Vrouwendag delen jullie wel soms de cijfers over hoezeer mannen onveiliger rijden?

“Ja, maar als antwoord op de klassieke vraag wie nu de beste chauffeurs zijn, mannen of vrouwen. Wat ons betreft zijn dat dus vrouwen. Op die boodschap komt dan altijd veel tegenreactie van mannen. (lacht) Die wijzen erop dat vrouwen bijvoorbeeld slechter zouden parkeren. Maar dat is op zich al onzin en gaat ook niet over veiligheid. Van slecht parkeren sterf je doorgaans niet.”

Jullie vinden het dus niet te netelig om problematisch gedrag in het verkeer door mannen te benoemen?

“Zeker niet, al ligt alles wat met gender te maken heeft tegenwoordig erg gevoelig. Wat problematisch is, moet je benoemen. Het lijkt ons enkel doeltreffender om specifieke groepen te bereiken door via specifieke kanalen te werken dan door de boodschap te limiteren tot één groep. Zeker als het gaat over gender. Want geen gordel dragen, bellen achter het stuur, beschonken of te snel rijden is gedrag dat mannen wel meer, maar zeker niet exclusief vertonen.

“Een campagne over rijvaardigheid voor senioren kan bijvoorbeeld wel doelgerichter zijn qua inhoud en gaan we dan via pakweg OKRA (grote seniorenvereniging, BDB) verspreiden. Idem voor een campagne over de gevaren van lachgas, iets wat vooral jongeren gebruiken. Die brengen we dan via TikTok en straathoekwerkers die direct in contact staan met jongeren.”