‘Dat ze mooier worden, zeggen we nooit meer’: artsen over die ene patiënt die ze nooit meer zullen vergeten

‘Er zijn patiënten van wie ik wakker lig. Dit bont en blauw geslagen meisje is er een van.’ Het is een van de vele intieme, wonderbaarlijke, intrieste, maar altijd boeiende anekdotes van artsen over die ene patiënt die hun leven omgooide. We zetten een aantal intrigerende getuigenissen op een rij.

‘Dat ze mooier worden, zeggen we nooit meer’

Cato werd geboren met een ernstige schedel- en gezichtsafwijking. Op haar zevende voerde plastisch chirurg Irene Mathijssen een zware ingreep bij haar uit. “De operatie was een succes. Iedereen was opgetogen, alleen Cato niet.”

Hulpverleners zijn slechts te gast in het leven van een ander

“De zenuwarts had het over ‘ernstige levensproblemen’. Gaandeweg vertelde Dorien me over haar leven, een leven dat haar zo’n pijn deed. Ze had zo weinig ­vertrouwen in anderen, en ze was zo gevoelig, alle indrukken kwamen keihard binnen. Na twee jaar gaf ze me een boek: Aantekeningen uit het ondergrondse van Dostojevski. Het was veelzeggend.“”

‘Ik hoop dat er een dag komt dat het niet meer nodig is om een meisje van zeventien te vertellen dat het leven stopt’

Ze was te jong voor de afdeling waar ze verbleef. De röntgenfoto’s van haar longen hoorden diepzwart te zijn, maar ze waren fel wit. Het barstte van de kanker. Ze haalde alles uit het leven in die laatste dagen, en bracht een storm puberale animositeit met zich mee die de afdeling niet gewend was. Zo tekende ze ook internist Annelies van Vuren.

Borstkankerchirurg Hester Oldenburg bevindt zich plots in haar patiëntenstoel. De behandeling maakt van haar een andere arts

Nadat ze zelf op haar operatietafel had gelegen, was elk patiëntenverhaal plots te persoonlijk voor borstkankerchirurg Hester Oldenburg. Ze beseft plots de impact van de ziekte, dat ook als dokter haar gezondheid niet voorwaardelijk is, dat ze sterfelijk is. “Om weer dokter te worden, moest ik eerst geen patiënt meer zijn.”

Er kwam een vijftienjarig meisje binnen op de spoedafdeling met een blaasontsteking. ‘Waar is het kind?’, vroeg ik

Ze dachten dat het een blaasontsteking was, maar na een echo kwam de waarheid aan het licht: ze was die nacht bevallen. “Ga naar huis om de baby te zoeken”, bitste ik de vader toe. Op dat moment kwam de moeder binnen, met een plastic zak in haar hand. De navelstreng zat er nog aan. Jaren later kijkt gynaecoloog Dick Bisschop bezwaard terug: “Had ik meer kunnen doen voor dit meisje op emotioneel vlak?”

Neurochirurg Wilco Peul kreeg Pieter erbovenop na een zware mishandeling, maar dat bleek een vergiftigd geschenk

“We dachten dat we wonderen voor Pieter hadden gedaan, maar niets bleek minder waard.” De behandeling had hem gered, maar was zijn bestaan menswaardig? Hij heeft last van epileptisch aanvallen, een lager IQ, geen studies, geen partner. “We zijn ons rot geschrokken, en het heeft me diep geroerd. Moeten we altijd opereren? Hoe ver moeten we gaan?”

Hoe een tumor ook levensreddend kan zijn

“Ik kan niet praten, zei hij me. En toen kreeg hij, symbolisch genoeg, een tumor op zijn stembanden. Hij zou definitief zwijgen. Maar het complete onvermogen om zich verbaal uit te drukken, gaf hem nieuwe kracht en mentale rust. Zijn wanhoop, agressie, oude spanningen en psychotische stress verdwenen als sneeuw voor de zon. De operatie redde zijn leven op medisch vlak, maar misschien nog veel meer op mentaal vlak.”

‘Ik vrees het moment waarop ik hoor dat een kind dood is door huiselijk geweld, en ik besef om wie het gaat’

Het was een zo’n mooi meisje, een poppetje van twee jaar. Maar ze stond vol blauwe plekken. Haar onderarm was gebroken, en ze had scheurtjes in haar wervels. “Ze was van de trap gevallen. Ja, dat is vaak het verhaal”, kinderarts Elise Van de Putte getuigt over de moeilijke afwegingen die ze moet maken. “Er zijn kinderen van wie ik wakker lig. Dit meisje is er een van.”

Huib fietste de kanker in de vergetelheid

Van een laatste terminaal jaar er twee maken, daar dan nog eens alles uitfietsen wat er uit te fietsen viel, en en passant ook nog eens de nieuwe tuin voor terminale kankerpatiënten financieren met een succesvolle benefietactie. Patiënt Huib toonde oncoloog Pieter Van den Berg wat veerkracht was, en hoe humor en sport voor zowel patiënt als arts helend kunnen werken

Lees de getuigenis over Huib hier.

Niemand geloofde de arts, en dat werd het kind fataal

“Als je aan ouders vraagt hoe het met hun kind gaat, vertrouw je erop dat ze een eerlijk antwoord geven. Hier zou dat mogelijk anders kunnen liggen.” Maar niemand wou luisteren toen vertrouwensarts Nens Coebergh aan de alarmbel trok. Het zesjarige dochtertje van de zieke moeder bekocht dat met haar leven.

‘Sinds dat kindje in mijn handen stierf, is geen kerst hetzelfde meer’

Het werk van een arts kan bikkelhard of tragisch zijn. Op kerstavond verliest spoedarts Soufian el Bouazati een baby aan hartfalen. Hij probeerde alles: hartmassage tot zijn vingers verkrampten, speciale medicijnen, en de hulp van een resem specialisten. Toen de moeder binnenstormde om haar overleden baby vast te nemen, brak hij. “Ik sloot mezelf op in de koffiekamer en liet mijn emoties gaan. Emoties die ik geen plaats kon geven, want als arts mag je toch niet huilen?”

De grote betekenis van een klein gebaar

Het zijn de simpele dingen die soms zo enorm veel kunnen betekenen. Terwijl de dood naderde in de bekrompen woonkamer, vierde het dorp feest op de ijsbaan. Maar een simpel verzoek en de popnummers verstomden in de kille oostenwind. Het stond meneer Vermaat toe waardig heen te gaan. “De waarde van een klein gebaar, dat is de les die deze patiënt me heeft bijgebracht.”

De getuigenissen in deze reeks komen uit het boek Die ene patiënt van journaliste Ellen de Visser.