Binnenkijken in een huis van leem, dicht bij de natuur: ‘De afgeronde vormen zorgen voor sereniteit’

Terwijl Sven Bullaert rond de wereld reisde, droomde hij van een huis aan het water langs een aardeweg, vlak bij een fietspad. Het werd Casa UMU, een adembenemende adobe-woning in een uithoek van het Oost-Vlaamse Eksaarde. ‘Ik pleit voor oneness, samenhang, samenzijn in huis: je sluit je niet op in je kamer, maar houdt rekening met anderen.’

“Kom eerst naar mijn studio. Dan rijden we samen naar het huis.” Sven Bullaert waarschuwde me omdat de gps altijd moeilijk doet, maar nu we in zijn vintage Land Rover over de grindweg rijden en hij de vele putten in de weg handig ontwijkt, kan ik niet anders dan denken: waar staat in godsnaam Casa UMU? Pijltjes wijzen nochtans de weg naar zijn droomhuis, want eerder deze week kwam de verzamelde Belgische muziekpers hierheen om in primeur de nieuwste plaat van Miley Cyrus te beluisteren. Dat had met de look-and-feel van de plek te maken, maar ook met de ongelooflijke geluidskwaliteit van zijn Synthese-­luidsprekers: een Belgisch merk uit begin jaren 1980 waarvoor Sven tijdens zijn studiejaren al een tijdje werkte, en dat hij nu opnieuw op de markt gaat brengen. Het is maar een van de vele projecten die deze creatieveling in de pijplijn heeft zitten.

“Eerlijk: alles hangt samen”, zegt Sven terwijl hij een gemberdrankje klaarmaakt. “Spreken over ons huis houdt ook in dat ik mijn filosofie deel. En die heeft te maken met aandacht voor spiritualiteit, duurzaamheid en eenvoudig leven. Ik treed daarmee in de voetsporen van mijn vader. Hij was koeltechnicus maar ook een zogenaamde energofiel (klimaatactivist avant la lettre, red.), die samen met vrienden uit Hemelveerdegem aan de basis lag van het gedachtegoed waaruit nadien Agalev (vandaag Groen, red.) groeide. Een van de vragen waar hij al mee bezig was, stel ik vandaag ook luidop, als ik een product of een idee in gedachten heb: hebben we dit wel nodig?”

Het idee voor Casa UMU groeide bij een bezoek aan de psycholoog. Sven had toen zijn beste jaren als hoofddesigner bij Kipling gehad en de hele wereld gezien. Nadien rende hij van hot naar her voor zijn nieuwe project I AM. De afspraak bij de psycholoog kwam geen dag te vroeg. Aan de rand van een burn-out foeterde Sven dat het geen naam had, maar de man aan de overkant vroeg: hoe ziet jouw ideale dag eruit? Met zijn ogen toe begon Sven over een huis aan het water langs een aardeweg, vlak bij een fietspad. Een huis tussen zijn kantoor en de school van de kinderen. Een plek om thuis te komen, om te herbronnen, te experimenteren, te delen.

Ademend huis

De oefening omzetten in realiteit bleek geen makkie. Maar toen Sven die eerste keer de oude langgevelhoeve in Eksaarde zag liggen, langs de Moervaart, vlak bij dat fietspad, herinnerde hij zich het gesprek bij de psycholoog. Had die niet gezegd dat je iedere dag keuzes kon maken? En zo je leven een andere richting in kon sturen?

Tien jaar lang leefde hij met vrouw en kinderen in een paar kamers van de oude hoeve. Al die tijd werd nagedacht over hoe het ideale huis vorm kon krijgen. Sven wilde alle weers­omstandigheden meemaken, de ergste stormen trotseren en de verschillende ruimtes zo goed mogelijk begrijpen vooraleer keuzes te maken. “De leefruimte bevindt zich nu in de oorspronkelijke stal. Het volume is ongewijzigd gebleven, het oogt een beetje als Bokrijk 2.0, maar we hebben de overspanning toch extra ondersteund met nieuwe metalen balken. In de nok zitten vensters voor extra licht. De basis van het huis is houtbouw, waarbij kalk, hennep en wilgentakken in combinatie met leem voor een ademend huis zorgen. Het is koel in de zomer en warm in de winter: dankzij een warmtepomp gelinkt aan buisjes in de vijvers worden de vloer en de muren opgewarmd of afgekoeld – een perfect werkend en energiezuinig systeem dat voor een zeer aangenaam binnenklimaat zorgt. In de keuken hebben we een spatwand, maar een afzuigkap hoefde niet: de vochtregeling gebeurt automatisch. Leem neemt sowieso vocht op en geeft het nadien weer af.”

Licht valt overal in huis op, dankzij de grote ramen in volumes die tussen cirkel en vierkant balanceren. “Bij César Manrique, een architect uit Lanzarote, heb ik het idee gehaald om de raamkaders weg te werken in de lemen structuren. Op die manier haal je de natuur van buiten naar binnen. Kamers hebben enkel een speels gordijn als afsluiting, er zitten alleen echte deuren aan het toilet en de voordeur. Ik pleit voor oneness, samenhang, samenzijn in huis. Er zijn veel manieren van samenleven, dat heb ik in Afrika en in Azië gezien, waar de sociale cohesie erg sterk blijft, ook al kijken ze in hun hut nu ook naar een flatscreen of hebben ze de mooiste gsm. Je sluit je niet op in je kamer. Sowieso vind je geen enkele perfecte lijn in dit huis, een vierkant evenmin. Al die afgeronde vormen zorgen voor sereniteit en een optimale akoestiek. Alles vloeit: ook dat heeft te maken met mijn ­filosofie.”

Sven tekende zelf de verbouwing uit, maar had een architect nodig voor de bouwvergunning. Daarna begon de zoektocht naar een aannemer die een beetje buiten de lijnen durfde te kleuren. Een echt voorbeeld had Sven niet, maar hij wist dat ruimte, licht en absolute rust cruciaal waren. Bij Mathieu Hendrix haalde hij inspiratie voor het hennepprocedé – hij is een pionier terzake. Sven werkte eigenhandig mee aan het uitplamuren van de wanden. “Dat betekende dat we ’s avonds nog eens gingen voelen”, zegt Sven. “Als een plek te hoekig uitviel, dan konden we nog stukjes afbreken.”

De keienvloer was een absoluut huzarenstuk, maar oogt perfect in combinatie met de zitkuil, waar donzig vast tapijt kwam te liggen en een hangende open haard die de ruimte een seventiesgevoel geeft. “De afgeplatte keien kochten we op matjes van 30 op 30 cm. Na de eerste vierkante meter zagen we dat die matjesstructuur te veel overheerste en haalden we de keien eruit. Ze een voor een leggen was veel werk, maar het resultaat vinden we prachtig. Ik wilde iets dat niet perfect zou lijken. Iets dat jaar na jaar meer patine zou krijgen.”

Ruimte voor kunst

Sven neemt me mee naar de muziek­ruimte, waar we even van de ­sublieme geluidskwaliteit van de luidsprekers proeven. Ook hier ligt pluizig vast tapijt en zorgen warme kleuren op de wanden voor een extra cosy gevoel. Verderop is ruimte gemaakt voor zijn kunst. Hier wil Sven een galerie uitbouwen waar niet alleen zijn mixed-mediawerk aan de muren hangt maar ook andere artiesten welkom zijn. En Sven denkt nog veel verder. “Misschien wordt Casa UMU in een latere fase een plek waar we niet alleen wonen maar ook, samen met andere kunstenaars of ambachtslui, nieuwe concepten kunnen ontwikkelen. Dat kan gaan van houten meubelen tot poefen die we overtrekken met pre-loved stoffen. Zo staan er hier ook al een paar.”

De Togo en de Lounge Chair van Eames zijn zowat de enige designklassiekers in huis. Handgedraaid aardewerk en kleurrijke keramiek zorgen voor opvallende accenten op een tafel of vensterbank. Soms zijn het werkjes van Svens zoon James, soms ook hebbedingen die meekwamen na reizen in Afrika. Svens vrouw Angel is afkomstig uit Nigeria en zelf heeft hij wat met Ghana. “Een van mijn grote projecten is een soort inspiration island in Ghana, waar artiesten kunnen samenkomen en kruisbestuivend kunnen ontwerpen. De eigenaar van het mooiste resort van Ghana, The Royal Senchi, gelooft in dit concept en doet mee. Als westerlingen beseffen we niet wat voor mogelijkheden Afrika biedt.” Er is natuurlijk ook de zon. Die mist Sven vaak in onze contreien. “Nu naar ginder verhuizen zou de kinderen niet blij maken. Maar later zie ik ons daar wel parttime wonen. In de winter daar, in de zomer hier. (lachend) Ik heb hier precies net iets te veel winters meegemaakt.”

Intussen bouwt hij verder aan Casa UMU, het huis is nog lang niet af. Sven: “We geven het tijd en bovendien zijn de nodige financiële middelen niet meteen voorhanden. Alles heeft sowieso een natuurlijke groei.” Zo werd in de keuken nog geen enkel kastdeurtje geïnstalleerd en wordt er nog ten volle geëxperimenteerd met het kookvuur, dat al eens rechts en al eens links stond. Ook Svens thuisbureautje, op de mezzanine boven de leefruimte, moet nog worden afgewerkt. Intussen staat daar wel al een bad: de plek waar hij het vaakst ideeën krijgt. “De fiscus snapt dat niet. En toch is het de waarheid.”