‘Als we de temperatuur aanpassen, voelen we dat pas een dag later’: eigenaars van een warmtepomp delen hun ervaringen

Warmtepompen zullen steeds vaker een optie worden om onze huizen te verwarmen. Maar hoe draaien ze optimaal en waar moet je rekening mee houden? Twee gebruikers vertellen. ‘De koeling zonder extra energie te verbruiken vinden we in de zomer echt een luxe.’

Pieter Bosmans (37) en zijn partner Oliver (37), wonen twee jaar in hun nieuwbouwwoning in Tielt-Winge

Pieter koos samen met zijn partner voor een water-waterwarmtepomp. In hun tuin hebben ze twee boringen van negentig meter diep. De warmte die die buizen opvangen, verwarmt het water dat door de vloerverwarming loopt. De diepteboring is niet meteen de goedkoopste optie, maar volgens Pieter “is deze qua rendement toch beter”. Dit type warmtepomp creëert minder verbruikskosten achteraf en in de zomer genieten ze van de passieve koeling, want de boringen kunnen ook koude uit de grond halen. “De koeling zonder extra energie te verbruiken bij warm weer vinden we echt een luxe.”

Dat je met de warmtepomp anders moet werken dan met andere verwarmingsmethoden uit zich in verschillende dingen. Oliver: “We waren natuurlijk gewoon om met gas en radiatoren te werken. Als je het ’s ochtends te koud hebt dan zet je je thermostaat of radiatorkranen enkele standjes hoger en je hebt het vrijwel direct warmer. Met een warmtepomp is dat niet zo simpel.”

De temperatuur aanpassen op hun geothermische warmtepomp was voor hen niet meteen vanzelfsprekend. Ook was zowel de vloerverwarming als de woning voor hen nieuw. “We wisten dus niet hoe de temperatuur in de woning per seizoen ging aanvoelen. We hebben daar toch een heel jaar voor nodig gehad om dat in balans te krijgen.” De beste manier om het systeem te leren kennen is door vragen te stellen aan je installateur. “Je hebt iemand nodig die terug wil komen en die je kan bellen met vragen. Als het een beetje fris was in huis, wist ik in het begin niet of ik de temperatuur hoger mocht zetten of iets anders moest doen”, zegt Oliver. “Een water-waterwarmtepomp werkt trager. Wanneer we de temperatuur aanpassen, voelen we dat pas echt de dag nadien”, voegt Pieter toe.

Iets waar het koppel rekening mee had gehouden was dat je in verschillende ruimtes andere temperaturen wil bereiken. “Je kan besparen op vloerverwarming door minder lussen te leggen. Maar dat voel je ook wel. In de badkamer hebben we een extra radiator op hogere temperatuur. We wisten echter niet dat we de tweede slaapkamer ook vaak als werkruimte gingen gebruiken. We doen dan ook gewoon een extra trui aan.”

Sinds 1 januari 2023 wordt een deel van je elektriciteitsfactuur, het capaciteitstarief, anders berekend in Vlaanderen. Kort gezegd betekent dit dat hoe meer energie je tegelijkertijd verbruikt, hoe hoger je piek is en hoe hoger je netkosten worden. Met een warmtepomp verbruik je uiteraard meer elektriciteit dan met een gasketel. Voor Pieter en Oliver brengt het capaciteitstarief een onverwacht hoge kost met zich mee, vooral door de snelle laadpaal. “Onder andere voor het milieu kochten we een elektrische wagen en kozen we voor een warmtepomp. Door het capaciteitstarief worden we daar nu op afgerekend. We zijn heel blij met onze warmtepomp en elektrische wagen, maar willen natuurlijk ook onze energiefactuur zo laag mogelijk houden.”

Michiel Ritzen (46), woont met zijn vrouw Tanja en drie kinderen in een huis uit 1921 in Maastricht

Michiel Ritzen, een architect gespecialiseerd in technologie voor duurzame ontwikkeling, kocht in 2004 samen met zijn vrouw een huis uit 1921. Ze voerden al veel duurzame verbouwingen uit. “Maar in 2004 was er nog geen goed warmtepompsysteem voor dit soort woningen. Toen onze gasketel het twee jaar geleden begaf, heb ik wel meteen een hybride warmtepomp besteld.”

De radiatoren in het huis zijn groot genoeg om het huis volledig te verwarmen met de lagere temperatuur die de warmtepomp aanmaakt. Michiel heeft nu enkele maanden de warmtepomp en vindt het binnenklimaat veel comfortabeler. “Omdat we ’s nachts de temperatuur niet meer zo hard laten dalen, is die nu veel aangenamer verdeeld. Vroeger was het heet aan de radiatoren en verder weg kouder.”

De radiatoren blijven nu langer warm op een lagere temperatuur. Iets wat volgens Michiel enkel efficiënt kan met een warmtepomp. “Je kan dit systeem van kleine schommelingen ook toepassen op een gasketel, maar dan haal je daar niet het beste rendement uit.” Wanneer het buiten kouder is dan vier graden, werkt de warmtepomp niet efficiënt genoeg. Als de binnentemperatuur dan te laag wordt, vult de gasketel dat aan.

Michiel heeft een lucht-waterwarmtepomp. Dat betekent dat er een buitenunit aan de achtergevel hangt. De warmte wordt uit de lucht gehaald en verwarmt het water van de radiatoren. De buitenunit maakt weinig geluid en zowel hij als zijn buren hebben er geen last van. “Maar ik vraag me soms af wat er zou gebeuren als alle buren ineens eentje zouden installeren. In Nederland zetten veel mensen ’s nachts het slaapkamerraam open. Als die apparaten dan om zes uur ’s ochtends aanspringen, kan ik me voorstellen dat dat voor wrijving zorgt tussen buren.”

Het huis is nog niet maximaal geïsoleerd. Al wordt dat bij het installeren van een warmtepomp wel telkens aangeraden. “Voor ons functioneert de warmtepomp prima. Je leest overal dat je maximaal moet isoleren, maar daar ben ik het niet mee eens. Het verschilt van huis tot huis. Er is een omslagpunt vanaf waar de kosten, zowel in milieudruk als financieel, van de productie hoger liggen dan wat de isolatie daadwerkelijk binnenhoudt.” Ook de terugverdientijd is volgens Michiel niet het belangrijkste. “Je vraagt toch ook niet aan iemand met een nieuwe keuken of auto wat de terugverdientijd is? Het is belangrijker dat we de klimaatverandering aanpakken, terwijl we comfortabel kunnen blijven wonen.”